Συλλογές της ημέρας

Έλληνες Ζωγράφοι μετά την Άλωση, 1450-1850 (Ευρετήριο)

Στόχος του προγράμματος είναι η ανασύνθεση του καλλιτεχνικού περιβάλλοντος του ελληνικού και ορθόδοξου κόσμου μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) έως τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Ένα από τα κύρια έργα του προγράμματος είναι η συγκρότηση ενός corpus των Ελλήνων ζωγράφων μετά το Βυζάντιο. Περιλαμβάνει μια εξαντλητική καταγραφή των επώνυμων ζωγράφων από το 1450 έως το 1850, τα βιογραφικά τους στοιχεία και πλήρη κατάλογο των έργων τους, φορητών εικόνων και τοιχογραφιών. Οι φορητές εικόνες είναι σήμερα διασκορπισμένες σε μουσεία, ναούς και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο, ενώ τα τοιχογραφημένα μνημεία βρίσκονται σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο. Η συλλογή αποτελείται από στοιχεία ζωγράφων φορητές εικόνες και τοιχογραφίες.

Τοιχογραφίες Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης

Η συλλογή τοιχογραφιών περιλαμβάνει περίπου 200 σύνολα, που χρονολογούνται από τον 3ο έως και τον 20ο αι., και προέρχονται στη συντριπτική τους πλειοψηφία από τη διακόσμηση παλαιοχριστιανικών τάφων της Θεσσαλονίκης, οι τοιχογραφίες των οποίων αποκολλήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού διαθέτει έτσι την πλουσιότερη συλλογή ταφικής ζωγραφικής στον ελλαδικό χώρο, και μια από τις πιο ενδιαφέρουσες στο μεσογειακό, καθώς σε αυτήν αντιπροσωπεύονται τάσεις της ζωγραφικής από τον 3ο έως και τον 8ο αι. Στο θεματολόγιο της ταφικής ζωγραφικής συμπεριλαμβάνονται μοτίβα της ελληνορωμαϊκής παράδοσης, όπως γιρλάνδες, στεφάνια, ταινίες, μίμηση αρχιτεκτονικών κτιρίων αλλά και συμβολικά θέματα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη, απεικονίσεις του παραδείσου, σκηνές νεκρικής λατρείας καθώς επίσης και θρησκευτικά σύμβολα της νέας θρησκείας, όπως σταυρός και χριστόγραμμα. Τα παραπάνω θέματα αποδίδονται συνήθως με τέσσερα χρώματα: κόκκινο, μαύρο, λευκό και πράσινο που διαλύονται σε ασβεστόνερο και δουλεύονται πάνω στην έτοιμη επιφάνεια του ασβεστοκονιάματος που καλύπτει τους τοίχους των τάφων. Από τη κοσμική ζωγραφική των παλαιοχριστιανικών χρόνων (4ος-7ος αι.) δυστυχώς έχουν σωθεί ελάχιστα δείγματα. Πρόκειται για τοιχογραφίες που μιμούνται νερά ορθομαρμάρωσης και κοσμούσαν τους τοίχους πλούσιων κατοικιών της Θεσσαλονίκης. Η συλλογή περιλαμβάνει σπάνια τοιχογραφία από την εποχή της Εικονομαχίας, της θρησκευτικής και πολιτικής έριδας του 8ου-9ου αι. όπου η τέχνη περιορίζεται σε ανεικονικές, συμβολικές παραστάσεις, καθώς επίσης και σημαντικές τοιχογραφίες από τη μεσοβυζαντινή περίοδο (9ος-12ος αι.) που προέρχονται κυρίως από λατρευτικά κτίσματα. Οι τάσεις της παλαιολόγειας ζωγραφικής (1258-1453) αντιπροσωπεύονται με το ταφικό κιβώριο του 13ου αι. από το ναό της Αγίας Σοφίας και τοιχογραφίες από το καθολικό της μονής Βλατάδων. Στη συλλογή τοιχογραφιών συμπεριλαμβάνονται επίσης σπαράγματα τοιχογραφιών από μεταβυζαντινούς ναούς της πόλης και της Μακεδονίας.

Για προγραμματιστές

Εργαλεία προγραμματιστών

Είστε προγραμματιστής και σας φάνηκε ενδιαφέρον το μητρώο; Μπορείτε να έχετε τις συλλογές του μητρώου για επεξεργασία μέσω γνωστών πρωτοκόλλων.

Μάθετε περισσότερα...

Καλώς ήλθατε στα Μητρώα Πόρων Ανθρωπιστικών Σπουδών.

Το εργαλείο αυτό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ.

Μέσω αυτού ο χρήστης ερευνητής ή μελετητής των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών μπορεί να αναζητήσει πληροφορίες τόσο για φορείς (οργανισμούς ή ιδιώτες) της Ελλάδας, όσο και για τις συλλογές, φυσικές και ψηφιακές, που κατέχουν ή διαχειρίζονται.

Oι χρήστες του εργαλείου αξιοποιούν την προσφερόμενη τεχνογνωσία και τους διαθέσιμους ψηφιακούς πόρους για την αναβάθμιση της ποιότητας της έρευνάς τους ή και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Οι διαχειριστές πολιτιστικών συλλογών (αρχειονόμοι, βιβιοθηκονόμοι, επιμελητές μουσείων) αξιοποιούν τη συλλογική τεχνογνωσία για την ευρύτερη δυνατή κοινωνική αξιοποίηση των ψηφιακών πόρων των ανθρωπιστικών επιστημών και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το περιεχόμενο του ψηφιακού εργαλείου εμπλουτίζεται και επικαιροποιείται συνεχώς με φιλοδοξία τη διάδοση του ελληνικού αναλογικού και ψηφιακού περιεχομένου και την πρόσβαση σε επιστημονικό περιεχόμενο. Γι’ αυτό και η συμβολή των χρηστών είναι απαραίτητη.

Το έργο κατέστη εφικτό χάρη και στην πολύτιμη συνδρομή των υπευθύνων των φορέων στους οποίους απευθύνθηκε το ΔΥΑΣ, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά.

Για διορθώσεις, επικαιροποιήσεις στοιχείων ή και για εισαγωγή νέων οργανισμών και συλλογών παρακαλούμε να συμπληρώσετε τις αντίστοιχες φόρμες:

  • φόρμα οργανισμών
  • φόρμα συλλογών
και να τις στείλετε στο dyas@academyofathens.gr