Αρχείο Νικολάου Μ. Δραγούμη
Ο Νικόλαος Δραγούμης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 10 Απριλίου 1809 και διδάχτηκε τα πρώτα του γράμματα κοντά στον πατέρα του Μάρκο. Το 1821, μετά την αναχώρηση του πατέρα του, συνελήφθη από τους Τούρκους και μετά την απελευθέρωση του διέφυγε - μαζί με τη μητέρα του Ζωή και τον αδελφό του Ιωάννη - πρώτα στα Ψαρά, και από κει στην Πάρο και στη Νάξο, όπου και συμπλήρωσε τις σπουδές του στη σχολή των Λαζαριστών. Το 1825 ήλθε στο Ναύπλιο και το 1827 διορίστηκε γραμματέας στη συνέλευση της Ερμιόνης και της Τροιζήνας. Εκεί αποφασίστηκε η αποστολή του στην Ευρώπη για μετεκπαίδευση, αλλά το σχέδιο ματαιώθηκε με την παρέμβαση του Βιάρου Καποδίστρια. Το 1828 προσελήφθη στο γραφείο του Ι.Καποδίστρια με διευθυντή τον Σπ.Τρικούπη. Το 1831 διορίστηκε ανώτερος υπάλληλος στο Υπουργείο Εξωτερικών και το 1833 υποδέχτηκε στο Ναύπλιο τον Όθωνα. Κατά την επόμενη δεκαετία κατέλαβε διάφορες δημόσιες θέσεις: υπουργικός γραμματέας στην επί του Βασιλικού Οίκου και επί των Εξωτερικών γραμματεία (1833-1834), διευθυντής του νομού Κυκλάδων (1834-1836), διευθυντής του γραφείου της επί των Ναυτικών γραμματείας (δηλ. υπουργικός σύμβουλος, 1836-1839). Από τη θέση αυτή απολύθηκε το 1839. Ως το 1843 δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα Αιών και εργάστηκε για τη συνταγματική μεταπολίτευση. Τότε, επαναδιορίστηκε από την κυβέρνηση Μεταξά στη θέση του, στο Υπουργείο Ναυτικών (1843-1844) και το 1844 τοποθετήθηκε υπουργικός σύμβουλος στο Υπουργείο Εσωτερικών, μετέχοντας έτσι στη διεύθυνση των πρώτων βουλευτικών εκλογών στην Ελλάδα. Τον Ιούλιο του 1845 η κυβέρνηση Κωλέττη τον απέλυσε από τη θέση του, με την κατηγορία ότι ανήκε στο κόμμα του Αλ. Μαυροκορδάτου. Από την εποχή αυτή και ως το τέλος της ζωής του - εκτός από σύντομο διάστημα, όταν ο Όθωνας τον διόρισε υπουργό Εξωτερικών (Αύγουστος-Οκτώβριος 1862)- ο Δραγούμης θα ιδιωτεύσει, στρέφοντας τη δραστηριότητα του κυρίως στη δημοσιογραφία, τις φιλολογικές μελέτες, τις μεταφράσεις και το συγγραφικό έργο. Αρθρογράφησε στην Αθηνά, συνεργάστηκε με την Ευτέρπη του Γρ. Καμπούρογλου (1847-49) και ίδρυσε την Πανδώρα (1849-1955, μαζί με τον Γ.Σκούφο, τον Α. Ρ. Ραγκαβή, τον Χρ.Δούκα και τον Κ. Παπαρρηγόπουλο) και το Spectateur d’Orient (1853-1856, μαζί με τον Α. Ρ. Ραγκαβή, τον Κ. Παπαρρηγόπουλο, τον Μ. Ρενιέρη και τον Γ. Βασιλείου). Το 1854, κατά τη διάρκεια επιδημίας χολέρας στην Αθήνα, εργάστηκε για την περίθαλψη των πασχόντων. Από το 1855 παρέμεινε ως μόνος ιδιοκτήτης της Νέας Πανδώρας, την οποία και διηύθυνε ως το 1872, οπότε, με την κυκλοφορία του εικοστού δεύτερου τόμου του περιοδικού, σταμάτησε η έκδοση του. Παράλληλα, από το 1856 ως το 1862 διετέλεσε συνεχώς δημοτικός σύμβουλος στην Αθήνα. Το 1874 δημοσιεύτηκε το έργο του Ιστορικαί Αναμνήσεις. Στις 9 Μαρτίου 1879 πέθανε από συμφόρηση, λίγο μετά την κυκλοφορία του πρώτου τόμου της δεύτερης έκδοσης των Ιστορικών Αναμνήσεων. Ο Νικόλαος Δραγούμης υπήρξε ιδρυτής και μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών, όπως της Εταιρείας των Φίλων του Λαού, της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας κ.ά. Παντρεύτηκε το 1839 την Ευφροσύνη Στ. Γεωργαντά (1818-1915) με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: το Μάρκο (1840-1909), τον Στέφανο (1842-1923), τη Ζωή (1843-1894) και τη Μαρίκα (1846-1941). Η συλλογή περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τις κυβερνητικές θέσεις που ανέλαβε, αλληλογραφία σχετιζόμενη με διάφορες εταιρείες και σωματεία, αλληλογραφία και έγγραφα σχετιζόμενα με το περιοδικό "Πανδώρα", εφημερίδες, αποκόμματα εφημερίδων και φωτογραφίες.
