Συλλογές

Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου

Οι φάκελοι 2-17 είναι τμήμα της μετάφρασης της Ιστορίας του Θουκυδίδη από τον Βενιζέλο, καθώς και τμήμα των σχολίων του επ' αυτής. Οι φάκελοι 1 και 18-20 αποτελούνται από επιστολές, τηλεγραφήματα, επίσημα έγγραφα κ.λπ., τεκμήρια από και προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Αρχείο Ελευθέριου Πλατή

Ο Ελευθέριος Ν. Πλατής (1920-1996;) υπήρξε δοκιμιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και εκπαιδευτικός. Πατέρας του υπήρξε ο υποστράτηγος της Χωροφυλακής Νικόλαος Πλατής, το αρχείο του οποίου φυλάσσεται επίσης στο ΕΛΙΑ. Ο Ε.Ν. Πλατής υπήρξε σφοδρός πολέμιος του μονοτονικού συστήματος και δημοσίευσε σειρά άρθρων κατά της εισαγωγής του στην εκπαίδευση. Το αρχείο του περιλαμβάνει χειρόγραφα και δακτυλόγραφα έργων, σημειώσεων, άρθρων, δοκιμίων του, έντυπα, αλληλογραφία, δύο βιβλία πειθαρχικών αποφάσεων και τρία λευκώματα που αφορούν την πνευματική και επαγγελματική δραστηριότητά του. Εκτός από τα δημοσιευμένα έργα του το αρχείο περιλαμβάνει χειρόγραφα αδημοσίευτων έργων του για τον Husserl, το «καλλιτεχνικό γίγνεσθαι», μεταφράσεις των Μεταφυσικών του Αριστοτέλη και του Επιτάφιου του Θουκυδίδη και μια γερμανική μετάφραση της ερμηνείας του Πλατή για τον Οιδίποδα Τύραννο. Για αναλυτική περιγραφή βλ. http://www.elia.org.gr/userfiles/archives/%CE%A0%CE%9B%CE%91%CE%A4%CE%97%CE%A3__%CE%95%CE%9B%CE%95%CE%A5%CE%98%CE%95%CE%A1%CE%99%CE%9F%CE%A3.pdf

Αρχείο Ελίζας Στ. Δραγούμη

Το αρχείο περιλαμβάνει οικογενειακή αλληλογραφία, προσωπικά ημερολόγια και φωτογραφίες. Η Ελίζα Δραγούμη (1851-1931), το γένος Κοντογιαννάκη, ήταν σύζυγος του πρωθυπουργού Στέφανου Δραγούμη (1842-1923).

Αρχείο Ελληνικής Ανωνύμου Εταιρείας Γενικών Ασφαλίσεων

Ένα (1) βιβλίο Πρακτικών Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας «Η Ελληνική» (Ιούνιος 1955-1969). Ένα (1) βιβλίο Μητρώου («Υπαλληλική κατάστασις. Βιβλίον 1ον». Υπάρχουν και φωτογραφίες των περισσοτέρων υπαλλήλων. Ένα (1) βιβλίο Μητρώου ανωνύμου εταιρείας «Ίδρυμα Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων» (θυγατρικής της «Ελληνικής»)

Αρχείο Ελληνικής Αριστεράς (Ε.ΑΡ)

Η Ελληνική Αριστερά (Ε.ΑΡ) δηµιουργήθηκε το 1987 ως µετεξέλιξη του ΚΚΕ εσ. Αποτέλεσε µία από τις βασικές συνιστώσες στη δηµιουργία του «Συνασπισµού της Αριστεράς και της προόδου». Αυτοδιαλύθηκε το 1992, όταν ο Συνασπισµός µετεξελίχθηκε σε κόµµα. Συνοπτική περιγραφή • Ιδρυτικό συνέδριο (1987): προετοιµασία, εισηγήσεις, αποφάσεις, ψηφίσµατα, αποφάσεις, δηµοσιεύµατα τύπου • Συνεδριάσεις της Κεντρικής Επιτροπής της Ε.ΑΡ. • Ανακοινώσεις και αποφάσεις του Εκτελεστικού Γραφείου • 2o Συνέδριο (1990) • ∆ιαρκή Συνέδρια της Ε.ΑΡ.

Αρχείο Ελληνικής Εταιρείας Οίνων και Οινοπνευμάτων A.E.

Βιβλία αντιγραφής επιστολών (1955-1957), αποθήκης οίνων (1907), παραγωγής οινοπνευματωδών και αεριούχων ποτών (1957-1962), παραγωγής αποστάγματος (1913-1986), εγκαταστάσεων (1929-1931), ποτοποιΐας (1942-1961), ανάμιξης οίνου ή γλεύκους με οινόπνευμα εγχωρίου παραγωγής (1910-1971), αποθήκης οίνου (1907), πειραμάτων χαρουπιών, “αφορολογήτων ποτών επί εγγυήσει εξ’ οινοπνεύματος αφορολογήτου” (1937-1973), βιβλιάρια υγείας εργαζομένων, εκθέσεις διοικητικού συμβουλίου (1952). Επίσης σφραγίδες, διαφημιστικό υλικό (φίλμ και ταμπέλες), ένας τόμος του περιοδικού Bulletin international du vin (1929) και σχέδια οινοποιείου Λεμεσού και του αποστακτήρα του. Από το υλικό αυτό αντλούμε πληροφορίες για την παραγωγή, την διακίνηση των προϊόντων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, τα λειτουργικά έξοδα της επιχείρησης, τις θέσεις των εργοστασίων και τους τρόπους προώθησης των προϊώντων της.

Αρχείο Ελληνικών Διαλέκτων

Το αρχείο ηχογραφήσεων των Ελληνικών διαλέκτων απευθύνεται σε όσους έχουν μυηθεί σε όλους τους κλάδους της Γλωσσολογίας (π.χ. Φωνητική, Μορφολογία, Κοινωνιογλωσσολογία, Πραγματολογία, κτλ), αλλά και Λογοτεχνίας (π.χ. Πεζογραφία, Ποίηση, κτλ.), σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Ως επιστημονικά υπεύθυνη για τη δημιουργία αυτού του αρχείου, έχω συγκεντρώσει όλες τις ηχογραφήσεις Ελληνικών διαλέκτων που μιλιούνται σήμερα, στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, από επιτόπιες έρευνες των φοιτητών/φοιτητριών πού είχαν επιλέξει τα μαθήματά μου Γλ2-321 Γλωσσολογική Μορφολογία, Γλ2-388 Κλιτική Μορφολογία, Γλ2-389 Ζητήματα Τεκμηρίωσης και Περιγραφής Γλωσσών και Διαλέκτων. Στόχος αυτού του προγράμματος ήταν να δώσω το έναυσμα στους φοιτητές/φοιτήτριες, στα πλαίσια των μαθημάτων που προανέφερα, να εμπλακούν στην επιτόπια έρευνα (άμεση επαφή με φυσικούς ομιλητές) των Ελληνικών διαλέκτων. Μετά από μια συστηματική συλλογή γλωσσολογικού υλικού (αυθόρμητων διαλόγων, αφηγήσεων, ποιημάτων, ασμάτων, κτλ) και υιοθετώντας τη μεθοδολογία του μαθήματος, οι φοιτητές/-τριες είχαν διεξάγει μια πλήρη μορφοφωνολογική ανάλυση (annotation) κάθε διαλέκτου που είχαν ηχογραφήσει και απομαγνητοφωνήσει. Στη συνέχεια παρουσίασαν την ανάλυση δεδομένων η οποία συζητήθηκε μέσα στην τάξη και αξιολογήθηκε από εμένα. Οι φοιτητές/-τριες βρήκαν αυτού του είδους την έρευνα (τεκμηρίωση διαλέκτου – fieldwork dialect documentation) πολύ ενδιαφέρουσα και για μελλοντικούς σκοπούς. Ήδη μου έχουν παρουσιάσει αρκετές Διπλωματικές αλλά και Μεταπτυχιακές εργασίες πάνω στη μορφοφωνολογική ανάλυση των Ελληνικών διαλέκτων βασισμένη σε δική τους επιτόπια έρευνα. Η βάση δεδομένων όλων των ηχογραφήσεων αποφασίστηκε να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Αγγλικού Τμήματος ΑΠΘ (συνεδρίαση Τομέα Νο. 10, 4/6/2015). Το αρχείο περιλαμβάνει μόνο τις ηχογραφήσεις (και όχι τις απομαγνητοφωνήσεις – transcriptions) και διατίθεται δωρεάν για μελλοντικούς ερευνητές επιστημών όπως η γλωσσολογία, λογοτεχνία, κοινωνιολογία, διαλεκτολογία, κα. Για τη δημιουργία της βάσης δεδομένων συνεργάστηκα με τον κ. Αναστάσιο Πασχάλη, μηχανικό Η/Υ και πληροφορικής στο ΑΠΘ. Ο κ. Πασχάλης αφού αρχειοθέτησε το ηχητικό υλικό, δημιούργησε τη βάση δεδομένων στην οποία καταγράφονται στοιχεία όπως ο νομός, το χωριό ή η κωμόπολη όπου μιλιέται η διάλεκτος, η χρονολογία ηχογράφησης και τα ονόματα των φοιτητών. Στη συνέχεια δημιούργησε μια ιστοσελίδα η οποία αντλεί τα δεδομένα της βάσης και τα εμφανίζει χρησιμοποιώντας διαδραστικούς χάρτες Google. Συνολικά έχουν αρχειοθετηθεί 185 εργασίες με 2.414 αρχεία ήχου.

Αρχείο Ελληνισμού Αιγύπτου

Το τμήμα Ελληνισμού της Αιγύπτου αποτελεί αυτόνομη ενότητα, πλούσια σε αρχειακό, φωτογραφικό και έντυπο υλικό. Περιλαμβάνει τα αρχεία των σημαντικότερων ελληνικών κοινοτήτων της Αιγύπτου: Αλεξάνδρειας, Μανσούρας, Καΐρου, Πορτ Σάιδ, Σουέζ, Ισμαηλίας και άλλων. Στο ίδιο τμήμα φυλάσσεται ακόμη το αρχείο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Το αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας είναι το μεγαλύτερο σε όγκο και καλύπτει την περίοδο 1880-1955. Αποτελείται από υπηρεσιακή αλληλογραφία, πρακτικά συνεδριάσεων, διάφορα οικονομικά βιβλία και έγγραφα, εκθέσεις, αναφορές, υπομνήματα, έντυπα και άλλο ποικίλο υλικό που αφορούν τη λειτουργία των διοικητικών υπηρεσιών της Κοινότητας, τις σχέσεις της με τις κυβερνήσεις της Αιγύπτου και της Ελλάδας, καθώς και με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, την πολιτιστική και κοινωνική δράση της (αθλητισμός, προσκοπισμός, κ.ά), τη λειτουργία διαφόρων ιδρυμάτων της κοινότητας όπως των εκπαιδευτηρίων (Αβερώφειο, Φαμηλιάδειος, Σαλβάγειος κ.ά), του Μπενάκειου Ορφανοτροφείου και του Ελληνικού Νοσοκομείου «Θεοχάρη Κότσικα», των γηροκομείων, των εκκλησιών, των κοιμητηρίων κλπ. Παρόμοιο υλικό περιλαμβάνεται και στο αρχείο της ελληνικής κοινότητας Μανσούρας, που είναι το δεύτερο σε όγκο αρχείο, ενώ μικρότερα είναι τα αρχεία των άλλων κοινοτήτων. Το αρχείο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας εμπιστεύτηκε στο Ε.Λ.Ι.Α. ο Μακαριστός Πατριάρχης Αλεξανδρείας Παρθένιος Γ΄, ο οποίος είχε θέσει υπό την αιγίδα του όλο το τμήμα του Ελληνισμού της Αιγύπτου. Το αρχείο καλύπτει την περίοδο από τα τέλη του 17ου αιώνα ως το 1930 και περιλαμβάνει την εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία του Πατριαρχείου. Σημαντικό είναι και το σχετικό με τον Ελληνισμό της Αιγύπτου φωτογραφικό υλικό και η συλλογή από καρτ-ποστάλ (κυρίως για την Αλεξάνδρεια και το Κάϊρο) που αφορούν: Την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή (παροικιακές εκδηλώσεις, σύλλογοι, καλλιτεχνική κίνηση, αθλητισμός, προσκοπισμός και γενικότερα κοινωνικές δραστηριότητες των Ελλήνων της Αιγύπτου καθώς και επισκέψεις Ελλήνων πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων στην Αίγυπτο). Την Αλεξάνδρεια και το Κάϊρο (τοπία, κτίρια, αξιοθέατα) Προσωπικότητες (επιχειρηματίες και ευεργέτες, λόγιοι και λογοτέχνες, πατριάρχες και αρχιερείς, επιστήμονες και καλλιτέχνες) Εκπαιδευτήρια (Τοσιτσαία Σχολή, Αβερόφειο Παρθεναγωγείο, Φαμηλειάδειος Σχολή, Αμπέτειος, Αχιλλοπούλειος, Σαλβάγειος Σχολή, Σπετσεροπούλειος, σχολεία στο Καφρ Ελ Ζαγιάτ κλπ.) Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν φωτογραφίες καθηγητών και μαθητών. Νοσοκομεία (φωτογραφίες από το παλαιό νοσοκομείο «Άγιος Σοφρώνιος» και το Ελληνικό Νοσοκομείο «Θεοχάρης Κότσικας») Στο υλικό του τμήματος Ελληνισμού της Αιγύπτου εντάσσεται ένας μεγάλος αριθμός βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων που εκδόθηκαν στην Αίγυπτο. Υπολογίζεται ότι έχει συγκεντρωθεί το 70% περίπου της συνολικής εκδοτικής δραστηριότητας των Ελλήνων στην Αίγυπτο.

Αρχείο Ελληνογαλλικής Σχολής Γεωργίου Σ. Μεταξά

Ποικίλο υλικό που αφορά τη Σχολή Γεωργίου Σ. Μεταξά: εγκύκλιοι του υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας (1929-1940), φύλλα Εφημερίδος της Κυβερνήσεως (1935-1941), διπλώματα του Τμήματος Ελευθέρων Εμπορικών Σπουδών της Εμπορικής Σχολής (1922-1923), μισθολόγιο (1940-1955), κανονισμοί λειτουργίας της Σχολής διαφημιστικά έντυπα κ.ά. Θεματική ταξινόμηση.

Αρχείο Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου

Ο Ελληνοσοβιετικός Σύνδεσμος ιδρύθηκε στις 5 Μαρτίου 1945. Έδρα του Συνδέσμου ήταν η Αθήνα. Σκοπός του Συνδέσμου, όπως ορίζεται στο καταστατικό του 1961, ήταν η καλλιέργεια των πνευματικών, εκπολιτιστικών και οικονομικών σχέσεων μεταξύ των Ελλήνων και των λαών της Σοβιετικής Ένωσης. Για την επίτευξη του σκοπού του, ο Σύνδεσμος ίδρυσε Ινστιτούτο Γραμμάτων και Επιστημών της Ρωσικής Γλώσσας, Βιβλιοθήκη, Εκδρομικό Τμήμα, Κινηματογραφική Λέσχη, ενώ οργάνωνε διαλέξεις και μετέφραζε στα ελληνικά κείμενα ρώσων επιστημόνων και λογοτεχνών. Από το αρχείο συνάγεται ότι λειτουργούσε έως το 1967. Δεν γνωρίζουμε αν η λειτουργία του διακόπηκε κατά την περίοδο της δικτατορίας, αλλά είναι σίγουρο ότι λειτουργούσε τουλάχιστον έως το 1989. Το αρχειακό υλικό στο Ε.Λ.Ι.Α. καλύπτει την περίοδο 1956-1967. Ο Σύνδεσμος είχε στενές σχέσεις με τον σοβιετικό σύνδεσμο ΕΣΣΔ–Ελλάς, καθώς και με άλλους συνδέσμους στις ανατολικές χώρες. Επίσης, ίδρυσε παραρτήματα στον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη. Το αρχείο αποτελείται από αλληλογραφία, έντυπα (κατάλογοι εκθέσεων) αποκόμματα εφημερίδων, φωτογραφίες, καρτ ποστάλ, αποδείξεις, καταστατικά, πρακτικά συνεδριάσεων ΔΣ και Γενικής Συνέλευσης, προσκλήσεις κ.ά. που αφορούν τη δράση του Συνδέσμου την περίοδο 1956-1967. Αφορούν τη διοίκηση, τις σχέσεις του με ξένους φιλοσοβιετικούς συνδέσμους και άτομα, σχέσεις με ελληνικούς συνδέσμους σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, την οργάνωση εκδρομών στη Σοβιετική Ένωση και την Ελλάδα, τη σχολή ρωσικής γλώσσας, τις διαλέξεις και τις εκδηλώσεις εν γένει του συλλόγου.

Αρχείο Έλλης Αλεξίου (Γαλάτεια Καζαντζάκη - Μάρκος Αυγέρης)

Φιλική και οικογενειακή αλληλογραφία της Έλλης Αλεξίου, άρθρα και άλλα κείμενά της, προσωπικά, κομματική δραστηριότητα, τμήματα της αδελφής της Γαλάτειας Καζαντζάκη και του Μάρκου Αυγέρη. Αλφαβητική και χρονολογική (αλληλογραφία) ταξινόμηση. Το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου της Έλλης Αλεξίου βρίσκεται στα χέρια κληρονόμων της, και ουσιαστικά λανθάνει για την έρευνα.