Συλλογές

Αρχείο Μαρίας Πολυδούρη

Το αρχείο περιλαμβάνει τρεις υποφακέλους. Ο υποφάκελος 1.1. περιέχει λογοτεχνικά χειρόγραφα της Μ. Πολυδούρη: τρία τετράδια με ποιήματα, ένα τετράδιο με αυτοβιογραφικό κείμενο και το θεατρικό έργο Μιχάλης Κράμερ, πιθανώς μετάφραση. Στο τέλος ενός τετραδίου απαντούν επίσης σχεδιάσματα δύο επιστολών. Περιλαμβάνονται επίσης λυτά φύλλα με ποιήματα και πεζά κείμενα. Ο υποφάκελος 1.2. περιέχει ένα τετράδιο με χειρόγραφες σημειώσεις της Μ. Πολυδούρη και ένα έντυπο, και τα δύο σχετικά με τη ραπτική, μία επιστολή της Μελπομένης Εμμανουήλ προς την Πολυδούρη (1928) και ένα διήγημα του Έ. Ά. Πόε. Ο υποφάκελος 1.3. περιλαμβάνει καρτ ποστάλ από Γάλλους αποστολείς προς τη Μ. Πολυδούρη (1920-1922).

Αρχείο Μαρίας Υψηλάντη

Η Μαρία Υψηλάντη, το γένος Μουρούζη (1809-1862) ήταν σύζυγος του Γεωργίου Κ. Υψηλάντη. Η κόρη της Σοφία (1835-1868) ήταν σύζυγος του Πέτρου Ρώμα. Παρουσίαση περιεχομένου: Οικογενειακή και φιλική αλληλογραφία της Μαρίας Υψηλάντη με τους: Χαρίκλεια Υψηλάντη, Αλέξανδρο Σχινά, Michel(;), Antoine Catacazy, Γεώργιο Χ.Τυπάλδο, Sophie Barminsky, D.Preyss, Γεώργιο Μάτσα, Γεώργιο Πεταίο, Γεώργιο Μαυρουδή, A. N. Souloutziaroglou, N. Perseku κ.ά. για προσωπικά και οικονομικά θέματα (1847-1858). Επίσης περιέχονται έγγραφα που αφορούν μέλη της οικογένειας Ρώμα (έξοδα κηδείας Όρσολας Ρώμα, 1878, τον Ροβέρτο Ρώμα, 1907-1914), τον ναό Αγίου Γεωργίου στην Κέρκυρα (1865) και την οικογένεια του στρατιωτικού Δημητρίου Μπότσαρη (1857-1953). Υπάρχουν επίσης σχεδίασμα γενεαλογικού δένδρου, καταγραφή ασημικών και επίπλων, και λογαριασμοί. Συμπληρωματικές πηγές στο ΕΛΙΑ: Αρχείο οικογένειας Ρώμα (484), αρχείο οικογένειας Δράκου (437), αρχείο Αλέξανδρου Βούλτζου (32/00).

Αρχείο Μαρίας Χαλκιοπούλου

Η Μαρία Χαλκιοπούλου σπούδασε φιλολογία και ξένες γλώσσες (γαλλική, γερμανική). Το αρχείο της περιλαμβάνει χειρόγραφα, δακτυλόγραφα και έντυπα μελετών και μεταφράσεών της. Στις βιβλιογραφικές εργασίες και μελέτες της περιλαμβάνονται: Βιβλιογραφία νεοελληνικών ποιητικών ανθολογιών (1978-1979), Anthologia Graeca (1982), Βιβλιογραφία και μελέτη Πατριάρχη Φωτίου (1986), άρθρα της στο περιοδικό Βιβλιοφιλία κ.ά. Στις μεταφράσεις περιλαμβάνονται: Ε.Λ.Μπερλιόζ, «Η παιδική ηλικία του Χριστού» (1973) - Βολταίρος, «Ο Μικρομέγας» (1981) - Γ.Χάουφ, «Τρία παραμύθια» (1984) - Κολόμβος, «Επιστολή για την ανακάλυψη της Αμερικής» (1987) – Γ. Φλομπέρ, «Ηρωδιάς» (1996) – Βολταίρος, «Ιστορίες και διηγήματα» (1999).

Αρχείο Μαρίας Χορς

Θεατρικά κείµενα, αλληλογραφία, τετράδια και µπλοκ σηµειώσεων, άρθρα, έντυπα, ηχητικά και φωτογραφικά τεκµήρια κ.ά.

Αρχείο Μαρίκας Βελουδίου

Η Μαρίκα Βελουδίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1894. Έχασε νωρίς τους γονείς της. Αδελφός της ήταν ο Θάνος Βελούδιος που –εκτός των άλλων– υπήρξε από τους πρώτους έλληνες αεροπόρους κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Ξεκίνησε τις σπουδές της στην Αθήνα έως το 1910 και συνέχισε στη Γερμανία με σπουδές παιδο-οικοκυρικής (1911-1914). Αργότερα, παρακολούθησε συστηματικά μαθήματα στο σύλλογο «Αθήναιον». Συνεργάστηκε στις Δελφικές Γιορτές του ζεύγους Σικελιανού το 1927. Παρακολούθησε ιστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1929 έδωσε εξετάσεις για το δίπλωμα ξεναγού, άσκησε το επάγγελμα για περισσότερα από πενήντα χρόνια και δίδαξε στη σχολή μετεκπαίδευσης του προσωπικού της Τουριστικής Αστυνομίας από τη σύστασή της το 1934. Θεωρείται η πρώτη ελληνίδα ξεναγός. Παρουσίαση περιεχομένου: Βιογραφικά της Μαρίκας Βελουδίου, ομιλίες για τη ζωή και τη δουλειά της σε τιμητικές εκδηλώσεις, αφιερώματα ελληνικών και ξένων εντύπων, φωτογραφίες της (1967-1988). Κείμενα ξεναγήσεων και ποικίλες πληροφορίες που χρησίμευαν για την πλαισίωσή τους, κυρίως στη γερμανική γλώσσα. Αλληλογραφία που περιλαμβάνει επιστολές στη γερμανική γλώσσα της Μαρίκας Βελουδίου προς τη Δωροθέα Landt (1960, 1977-1989), επιστολές διαφόρων προς τη Δωροθέα Landt (1981-1990), επιστολές της Σοφίας Δέδε-Αργυροπούλου προς την ίδια παραλήπτρια και απάντηση της τελευταίας (1981-1998), επιστολές προς Ελένη και Σοφία (;) Δέδε (1976-1983).

Αρχείο Μαρίκας Ν. Δραγούμη

Τελευταίο παιδί του Νικολάου και της Ευφροσύνης Δραγούμη, η Μαρίκα γεννήθηκε στην Αθήνα στις 23 Μαίου/4 Ιουνίου 1846. Στο Παρίσι, όπου είχε πάει με τη μητέρα και τα αδέλφια της, πήρε μαθήματα ζωγραφικής και μουσικής μαζί με την αδελφή της Ζωή. Ηταν πολύ καλή μουσικός. Ανέπτυξε ως τα τέλη της μακρόχρονης ζωής της έντονη κοινωνική δράση: υπήρξε ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Βασιλικής Σχολής Χειροτεχνημάτων, της Ενώσεως των Ελληνίδων και μέλος διαφόρων κοινωφελών, φιλανθρωπικών σωματείων, αλλά και καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών συλλόγων. Πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου 1941, σε ηλικία 95 ετών. Η συλλογή αποτελείται από έγγραφά σχετικά με το κοινωνικό έργο της Μαρίκας Ν. Δραγούμη, οικογενειακή αλληλογραφία, περιοδικά, σχέδια ζωγραφικής και αποκόμματα εφημερίδων.

Αρχείο Μαρίνου Παπαδόπουλου-Βρετού (Κ23β)

"Αρχείο Μαρίνου Παπαδοπούλου-Βρετού που περιέχει: 1. Χειρόγραφα, 2. Επιστολές από και προς τον Μαρίνο Βρετό υπό διαφόρων (1835-1872)."

Αρχείο Μάριου Πλωρίτη

Ο Μάριος Πλωρίτης (1919-2006) ήταν συγγραφέας, κριτικός, σκηνοθέτης, μεταφραστής, δημοσιολόγος και δημοσιογράφος. Το αρχείο περιέχει ποικίλο υλικό (έντυπα, εκθέσεις, κείμενα συμφωνιών, και καταθέσεων σε εξεταστικές επιτροπές και προσωπική αλληλογραφία), που αφορά την Εθνική Αντίσταση και τις πρωτοβουλίες αναγνώρισής της, τις κυβερνήσεις Καραμανλή (1955-1963), τα Ιουλιανά του 1965, τη δικτατορία (1967-1974) και το αντιστασιακό κίνημα στο εξωτερικό, την πολιτική και πολιτιστική ζωή στη διάρκεια της μεταπολίτευσης. Σημαντικό είναι το υλικό για το Κυπριακό Ζήτημα (συμφωνία Ζυρίχης, πραξικόπημα Ιωαννίδη). Στη δωρεά περιλαμβάνεται ένας αριθμός βιβλίων με θέματα την εθνική αντίσταση και την δικτατορία του 1967.

Αρχείο Μάρκου Αθ. Δραγούμη

Ο Μάρκος Αθ. Δραγούμης γεννήθηκε στο Βογατσικό της Μακεδονίας στις 12/24 Δεκεμβρίου 1770. Το 1781, σε πολύ νεαρή ηλικία πήγε για σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, όπου στη συνέχεια εγκαταστάθηκε, εξασκώντας το επάγγελμα του δασκάλου, και συγγράφοντας παράλληλα θεολογικά και φιλοσοφικά έργα, τα κείμενα των οποίων σώζονται σήμερα στα κατάλοιπα του. Το 1799 ήλθε στη Μολδοβλαχία όπου χρημάτισε γραμματέας των ηγεμόνων Κωνσταντίνου Αλ. Υψηλάντη (1799-1802) και Σκαρλάτου Καλλιμάχη (1805). Αφού διορίστηκε, το 1805, διοικητής των νήσων του Αιγαίου με έδρα τη Νάξο, επέστρεψε το 1806 στην Πόλη και συνέχισε το διδασκαλικό του έργο. Το 1812 υπηρέτησε και πάλι στη Βλαχία ως γραμματέας (άρχων παχάρνικος) του ηγεμόνα Ιωάννη Καρατζά και το 1816 επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1820, προσχώρησε στη Φιλική Εταιρεία και το Φεβρουάριο του 1821, καταδιωκόμενος από τους Τούρκους, κατέφυγε στην Οδησσό και από κει μέσω Τεργέστης και Βιέννης έφτασε στην επαναστατημένη Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του Αγώνα εργάστηκε για την οργάνωση του Κράτους. Το 1827 πήρε μέρος στις εθνικές συνελεύσεις της Ερμιόνης και της Τροιζήνας ως πληρεξούσιος των Μακεδόνων και χρημάτισε δικαστής “επί των εκκλήτων” του Ναυπλίου. Μετά την άφιξη του Καποδίστρια έπαυσε πλέον να ασχολείται με την πολιτική και το 1835 εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Αθήνα, όπου και πέθανε στις 24.12.1854/5.1.1855. Παντρεύτηκε το 1806 στην Κωνσταντινούπολη τη Ζωή Αντ.Σοφιανού-Δεληγιάννη (1778-1846), με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Ιωάννη (1807-1872) και το Νικόλαο (1809-1879). Η συλλογή περιλαμβάνει επιστολές, χειρόγραφα και άλλο υλικό αναφερόμενο στο έργο του Μάρκου Αθ. Δραγούμη (1770-1855).

Αρχείο Μάρκου Ματθαιάσσου

Το αρχείο παρακολουθεί όλη την σταδιοδρομία του Μ. Ματθαιάσσου στην εκπαίδευση ως δασκάλου (1924-1938), επιθεωρητή δημοτικών σχολείων (1938-1957), γενικού επιθεωρητή στοιχειώδους εκπαίδευσης (1957-1964). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκθέσεις επιθεωρήσεων σχολείων και διδασκάλων στις περιοχές που υπηρέτησε ως επιθεωρητής: περιφέρεια Σιντικής (Σιδηρόκαστρο) 1938-1939, Λήμνου 1939-1944, Αλεξανδρούπολης 1945-1949, Λέσβου 1949-1957, Χανίων Κρήτης 1957-1961, Εύβοιας-Στερεάς Ελλάδας 1961-1964. Από τις ίδιες τοποθετήσεις προέρχονται επίσης αντίγραφα εγκυκλίων και εγγράφων (1938-1964), πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής, έγγραφα που αφορούν τη διαχείριση της Επιθεώρησης, δικαιολογητικά οδοιπορικών. Περιέχονται επίσης τεκμήρια που αφορούν τον κλάδο των επιθεωρητών, τα καθήκοντα και τις διεκδικήσεις τους, παιδαγωγικές μελέτες, υπομνήματα και ομιλίες. Περιλαμβάνονται επίσης βιογραφικά, διπλώματα, έγγραφα που αφορούν την υπηρεσιακή και μισθολογική εξέλιξή του (1924-1964), οικονομικά και φορολογικά του ίδιου και της δασκάλας συζύγου του Αγγελικής Αλεξάνδρου. Για αναλυτική περιγραφή βλ. http://www.elia.org.gr/userfiles/archives/%CE%9C%CE%91%CE%A4%CE%98%CE%91%CE%99%CE%91%CE%A3%CE%A3%CE%9F%CE%A3__%CE%9C%CE%91%CE%A1%CE%9A%CE%9F%CE%A3.pdf

Αρχείο Μάρκου Ν. Δραγούμη

Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 20 Ιουνίου 1840. Σπούδασε νομικά στο Παρίσι (1857-1862) και αναγορεύτηκε διδάκτωρ με τη διατριβή “De la condition civile de l’étranger en France, Paris 1864”. Παράλληλα, διορίστηκε στο διπλωματικό σώμα, όπου και υπηρέτησε τριάντα περίπου χρόνια, ανεβαίνοντας όλη τη βαθμολογική κλίμακα: Ακόλουθος πρεσβείας στο Παρίσι (1861-1863), γραμματέας πρεσβείας στην Πετρούπολη (1867-1871) και στο Παρίσι (1871-1873), Α’ γραμματέας πρεσβείας στη Βιέννη (1874-1877), γενικός πρόξενος και πολιτικός πράκτορας στην Αλεξάνδρεια (1877-1880), πρόσεδρος υπουργός στο Βουκουρέστι (1880), έκτακτος απεσταλμένος και πληρεξούσιος υπουργός στο Βουκουρέστι (1882-1885) και στη Βιέννη (1887-1890), οπότε η κυβέρνηση Θ.Δηλιγιάννη τον έπαυσε ως τρικουπικό. Επέστρεψε, τότε, στην Αθήνα και ιδιώτευσε μετέχοντας όμως ενεργά σε συλλόγους και επιτροπές. Διορίστηκε πρόεδρος της “Επιτροπής προς ίδρυσιν ανδριάντος Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου” (1901-1909) και υπήρξε μέλος της επιτροπής των Μακεδόνων - μαζί με τους καθηγητές Γ.Στρέιτ και Α. Ανδρεάδη - που συνέτασσε και εξέδιδε το “Bulletin d’Orient” (1903-8), στο οποίο και αρθρογραφούσε. Υπήρξε, ακόμη, ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας των Φίλων του Λαού, του Συλλόγου προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων και άλλων σωματείων. Πέθανε στην Αθήνα στις 12 Μαρτίου 1909. Παντρεύτηκε το 1869 στην Πετρούπολη την Ελίζα Νοβίκωφ. Η Ελίζα, κόρη του Αλέξανδρου Ιακ. Νοβίκωφ και της Χαρίκλειας Ι.Σωτηρίου, γεννήθηκε στην Πετρούπολη στις 26 Απριλίου 1843 και πέθανε, μετά από μακροχρόνια ασθένεια, στην Αθήνα στις 18 Φεβρουαρίου/2 Μαρτίου 1904. Κληροδότησε στο “Ασυλο Ανιάτων” μεγάλο χρηματικό ποσό. Στο ίδρυμα αυτό, εξάλλου, άφησε και ο Μάρκος μετά το θάνατο του σημαντική χρηματική δωρεά. Το αρχείο του περιλαμβάνει επίσημα έγγραφα σχετιζόμενα με τη υπηρεσία του, νομικά έγγραφα, γράμματα για την επιτροπή ανέγερσης του αγάλματος του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, αλληλογραφία (οικογενειακή, με την Bulletin d'Orient, λέσχες και οργανισμούς), προσωπικά έγγραφα, περιοδικά, εφημερίδες και φωτογραφίες. Επίσης, περιλαμβάνει οικογενειακή αλληλογραφία, φωτογραφίες και δευτερεύον μεταθανάτιο υλικό της συζύγου του Ελίζας Ν. Δραγούμη, το γένος Novikoff.

Αρχείο Μάτσης Χατζηλαζάρου

Η Μάτση Χατζηλαζάρου (1914-1987) υπήρξε ποιήτρια, σύζυγος του Α. Εμπειρίκου από το 1940 ως το 1944. Το 1940 δημοσίευσε την πρώτη συλλογή ποιημάτων με το ψευδώνυμο Μάτση Ανδρέου. Το διάστημα 1948-1957 έζησε στο Παρίσι και δημοσίευε τα ποιήματά της στη γαλλική γλώσσα. Τα δύο τελευταία χρόνια της διαμονής της στη γαλλική πρωτεύουσα συμβίωσε με τον Κ. Καστοριάδη. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1958. Το αρχείο που φυλάσσεται στο ΕΛΙΑ περιλαμβάνει την ποιητική συλλογή Là-bas ici (60 σελ.): δακτυλογραφημένα ποιήματα με χειρόγραφη αφιέρωση της ποιήτριας στην πρώτη σελίδα.

Αρχείο Μελετίου Μεταξάκη

Το αρχείο περιλαμβάνει στοιχεία από τη δράση και τη ζωή του Μελέτιου Μεταξάκη, του μετέπειτα Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής. Υπάρχει και ευρετήριο.

Αρχείο Μελίνας Μερκούρη

Αλληλογραφία, προσωπικά και οικογενειακά έγγραφα, αποκόµµατα τύπου, φωτογραφίες