Αρχείο Γεράσιμου Αλιβιζάτου (Κ147)
Ιδιωτικό αρχείο καθηγητή Γεράσιμου Αλιβιζάτου (ιατρού).
Ο Γεράσιμος Καραπάνος (1880-1927) εργάστηκε στις μεταλλευτικές επιχειρήσεις των αδελφών Ράλλη και του Γεώργιου Ζερβουδάκη στη Μικρά Ασία και στις επιχειρήσεις του δεύτερου στην Αίγυπτο. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Ήταν δημοτικιστής, μέλος του κύκλου του περιοδικού Γράμματα της Αλεξάνδρειας και ένας εκ των ιδρυτών Εκπαιδευτικού Ομίλου Αιγύπτου. Το αρχείο περιλαμβάνει τμήμα της οικογενειακής αλληλογραφίας του Γεράσιμου Καραπάνου: Επιστολές προς τους γονείς και τα αδέλφια του από την Ευρώπη (κυρίως από το Παρίσι, κατά την περίοδο 1894-1902), τη Μικρά Ασία, την Αβησσυνία και την Αίγυπτο (1903-1925), επιστολές προς τη σύζυγό του Ερμιόνη (1908-1927), οικογενειακές φωτογραφίες, φωτογραφίες των ελληνικών εκπαιδευτηρίων Αλεξάνδρειας και εικαστικό υλικό (σχέδια John Craxton, πίνακας Θάλειας Φλωρά-Καραβία, πορτρέτο Φώτιου Καραπάνου).
Το αρχείο περιέχει αλληλογραφία του Κατσίγερα με την γυναίκα του Ευανθία, τους ανιψιούς του Νικόλαο Κατσίγερα, Ιωάννη Άννινο, Γεράσιμο Σκλάβο, Λιλή Βρυώνη, Κλέωνα Κοντοδήμο, τον κουμπάρο του Μικέλη Γαλιατσάτο, τον έμπορο Ιωάννη Ζερβό, τον δήμο Κεφαλλονιάς, τους Ανδρέα Καλογήρα, Χαρίλαο Αλιβιζάτο (υποδιοικητή της Αγρο-τικής Τράπεζας) κ.ά. σχετικά με την πώληση των ελαιοπυρήνων. Περιλαμβάνονται επίσης συμβολαιογραφικά έγγραφα, πίνακες εσόδων-εξόδων, σημειώσεις για τη λειτουργία του ατμόμυλου «Ανατολή», για κληρονομικά και οικογενειακά οικονομικά θέματα, μισθώσεις ακινήτων (σπιτιών, αποθηκών). Μικρό μέρος του αρχείου (κυρίως αλληλογραφία) αφορά την οικογένεια Κοντοδήμου.
Το τμήμα του αρχείου που αφορά τον Γερμανό περιέχει υπηρεσιακή και προσωπική αλληλογραφία, υπηρεσιακά έγγραφα, δημοσιεύματα κ.ά. σχετικά με το ποιμαντικό και συγγραφικό έργο του. Ειδικότερα το αρχείο περιλαμβάνει: i) Δικαστικά και συμβολαιογραφικά έγγραφα για την εκμετάλλευση δασικής περιοχής και εγκυκλίους από την περίοδο που ήταν μητροπολίτης Ναυπακτίας - Ευρυτανίας (1914-1944). ii) Υπηρεσιακή αλληλογραφία με δημόσιους φορείς ως μητροπολίτης Ηλείας (υπουργεία, νομαρχία Ηλείας, δήμους, στρατιωτικές αρχές, μητροπόλεις κ.ά.) και προσωπική με ιεράρχες, καθηγητές της Θεολογικής Σχολής κ.ά.(1946-1967). iii) Εσωτερικές λειτουργίες της μητρόπολης Ηλείας: αναφορές και εκθέσεις ιερωμένων, και εγκύκλιοι προς αυτούς, αναθέσεις πνευματικής πατρότητας, ανακρίσεις κατά ιερωμένων, αιτήσεις εγγραφής στον Εθνικό Λούρδειο Παιδικό Σταθμό (στον Πύργο), έγγραφα που αφορούν τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και το κατώτερο εκκλησιαστικό φροντιστήριο της Σκαφιδιάς, προγράμματα εκκλησιασμών και κατηχήσεων κ.ά. (1894-1967). iv) Προσωπική αλληλογραφία με ιερωμένους για τις “Σταγόνες αγάπης” και με ομογενείς της Αμερικής για την προώθηση του φυλλαδίου του “Χριστιανική οικογένεια” (1956-1960). v) Χειρόγραφα κειμένων, εορταστικών μηνυμάτων και λόγων που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες (1945-1966). vi) Ποικίλα προσωπικά (1936-1975). vii) Aλληλογραφία Ιεράς Συνόδου με τη μητρόπολη Ηλείας, που αφορά τις μεταξύ τους σχέσεις, την “Αποστολική Διακονία”, την “Επιτροπή αλληλοβοηθείας και σχέσεων μετά ξένων εκκλησιών”, την “Επιτροπή μεταρρυθμίσεως καταστατικού χάρτου εκκλησίας” (1945-1964). viii) Φύλλα εφημερίδων Αθήνας, Ηλείας, Ζακύνθου και Αμερικής που αφορούν τον Γερμανό και τον Κωνσταντακόπουλο (1946-1948). Το τμήμα που αφορά την οικογένεια Γκούμα περιλαμβάνει κυρίως δικογραφίες του Παναγή Γκούμα (1885-1948). Μικρό μέρος του υλικού (αποδείξεις και συμβολαιογραφικά έγγραφα) αφορά άλλα μέλη της οικογένειας. Το τμήμα που αφορά τον Κωνσταντακόπουλο περιέχει δικογραφίες, “δικαιολογητικά απολογισμού διαθέσεως” του συγγράμματός του, προσωπική αλληλογραφία καθώς και φοιτητικά τετράδια του γιού του Κωνσταντίνου (1927-1962). Το αρχείο περιέχει ακόμα υλικό για τον Παναγή Γκούμα, διάφορα μέλη της οικογένειας Γκούμα και τον γιο του Κωνσταντακόπουλου, Κωνσταντίνο.
Το αρχεείο αποτελείται από έγγραφα του εμπορικού οίκου Γερούση (από το 1823 κε, Σμύρνη, Σύρος, , Τεργέστη, Πάτρα) καθώς και προσωπικά έγγραφα του Μανώλη Χαιρέτη.
Το αρχείο αποτυπώνει την ιστορία και την πολεμική δραστηριότητα του ελληνικού στρατού από το 1897 μέχρι σήμερα. Το μεγαλύτερο μέρος του αφορά όλους τους πολέμους του 20ού αιώνα, στους οποίους συμμετείχε ο ελληνικός στρατός, ενώ για την περίοδο από το 1950 και μετά, που είναι κυρίως ειρηνική, περιλαμβάνει στοιχεία για την οργάνωση του στρατού, για τη συμμετοχή του σε ειρηνευτικές αποστολές και για ορισμένες δραστηριότητές του, όπως η συμμετοχή σε κοινωφελή έργα.
Το αρχείο αποτυπώνει την ιστορία και την πολεμική δραστηριότητα του ελληνικού στρατού από το 1897 μέχρι σήμερα. Το μεγαλύτερο μέρος του αφορά όλους τους πολέμους του 20ού αιώνα, στους οποίους συμμετείχε ο ελληνικός στρατός, ενώ για την περίοδο από το 1950 και μετά, που είναι κυρίως ειρηνική, περιλαμβάνει στοιχεία για την οργάνωση του στρατού, για τη συμμετοχή του σε ειρηνευτικές αποστολές και για ορισμένες δραστηριότητές του, όπως η συμμετοχή σε κοινωφελή έργα.
Στην Ελλάδα λειτούργησαν τοπικές γεωργικές τράπεζες σε Μακεδονία, Ήπειρο και Θράκη. Ήταν αυτόνομοι τραπεζικοί οργανισμοί που εποπτεύονταν από το Υπουργείο Γεωργίας και σκοπός τους ήταν η ενίσχυση της γεωργίας παρέχοντας δάνεια σε ιδιώτες γεωργούς και Γεωργικούς Συνεταιρισμούς. Στο αρχείο των Γεωργικών Τραπεζών περιλαμβάνονται Πρακτικά Διοικητικού Συμβουλίου, Πρακτικά Διοικούσης Επιτροπής, αποφάσεις Διοικητή, καθολικά, ημερολόγια, πίνακες δόσεων και τσιφλίκια.
Αρχείο Γεώργιου και Μιχαήλ Τσόντου Βάρδα: Οθωμανικά έγγραφα, δίπλωμα Γενικού Αρχηγείου Σφακίων προς Σταύρο Καπριδάκη (1868), αντίγραφα συμβολαιογραφικών πράξεων (Χανιά, 1886, 1890), Προκήρυξις των αντιπροσώπων των Μεγάλων Δυνάμρνω προς τους Κρήτας βουλευτάς και Νέος Πολιτειακός Οργανισμός Κρήτης (Λιθογραφημένα χειρόγραφα. Χανιά, 1896), επιστολές Γεώργιου Τσόντου Βάρδα (1907), έγγραφο Νομαρχίας Σφακίων προς τους δημάρχους του νομού Σφακίων (1913, υπογρ. Γ. Μοάτσος), έγγραφα Γ' τάγματος Κορυτσάς (Κορυτσά, 1914), χειρόγραφο σημείωμα Γ. Τσόντου Βάρδα προς Μιχαήλ (Κορυτ΄σα, 1914), αιτήσεις προς ταγματάρχη Γ. Τσόντο Βάρδα (Κορυτσά, 1914), φύλλο πορείας των Μιχαήλ Τσόντου, Γεώργιου Λεονταράκη, Ευστράτιου Τρουλάκη, Ανδρέα Κατσουλάκη, Μιχαήλ Τσινιαράκη (εκδ. αρχή Μοιραρχία Χανίων, 1915). Αναμνηστικό δίπλωμα Κοινότητας Ελούνδας προς Γενικό Διοικητή Κρήτης Παναγιώτη Ε. Σφακιανάκη (χ.χ.), χειρόγραφο σημείωμα με υπογραφή Α.Κ. 20 και σφραγίδα του Ελληνομακεδονικού Κομητάτου (χ.χ.).
Ο Γεώργιος Αβέρωφ (1867-1939) ήταν ανιψιός και ο κυριότερος κληρονόμος του μεγάλου ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ. Σπούδασε Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στη Γαλλία. Πολιτευτής Ευβοίας, διετέλεσε βουλευτής και πληρεξούσιος επανεκλεγόμενος συνεχώς από το 1895. Στενός συνεργάτης του Ε. Βενιζέλου, υπήρξε σπουδαίος παράγων και χορηγός του κινήματος Εθνικής Άμυνας και έλαβε μέρος στην Προσωρινή Κυβέρνηση Θεσσαλονίκης ως υπουργός Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Διετέλεσε επίσης πρόεδρος της βενιζελικής οργάνωσης «Πατριωτική Ένωσις», της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας του Αρσακείου, του Ωδείου και της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Το αρχείο περιέχει έγγραφα (διοριστήρια, διατάγματα, εκθέσεις, ψηφίσματα) σχετικά με τη θητεία του Γ. Αβέρωφ στο υπουργείο Δημοσίας Εκπαιδεύσεως της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης (1916-1917), την αλληλογραφία του με τον Ε. Βενιζέλο για θέματα του υπουργείου, επιστολές διαφόρων πολιτικών προσώπων (Β. Βουδούρη, Λ. Δεληγιώργη, Δ. Δημητρακόπουλου, Β. Ζαχάρωφ, Ν. Καλογερόπουλου, Δ. Κριεζώτη, Κλ. Μαρκαντωνάκη, Φραγκ Νόελ, Π. Φουσάρα, Κυρ. Μαυρομιχάλη, G. Deschamps, J. Psychari, Paul Deschanel) προς τον Γ. Αβέρωφ (1899-1918), έκθεση περί της Αγγλοελληνικής Εταιρείας Λευκολίθου στη Λίμνη Ευβοίας, προεκλογικούς λόγους του Αβέρωφ προς τους εκλογείς του νομού Ευβοίας και πρόσκληση ψηφοφόρων για την ανάληψη της αρχηγίας του κόμματος. Επίσης περιέχει επιστολές (Τ. Φιλήμονος, Ι. Χρυσάφη, P. de Coubertin) σχετικές με τους Ολυμπιακούς Αγώνες (1896-1928), καθώς και τις διακρίσεις και τα διπλώματα του Γ. Αβέρωφ (1886-1924). Περιλαμβάνεται επίσης αλληλογραφία προς τον Γεώργιο Αβέρωφ και τον Αριστοτέλη Κοκονίκο (τμηματάρχη του Υπουργείου Οικονομικών) σχετικά με αιτήματα ψηφοφόρων της εκλογικής περιφέρειας του Αβέρωφ (Εύβοια). Η αλληλογραφία είναι ταξινομημένη από τον παραγωγό του αρχείου κατά υπουργείο στου οποίου την αρμοδιότητα εμπίπτουν τα αιτήματα. Υπουργείον Δικαιοσύνης: Διορισμοί, προαγωγές, μεταθέσεις και μεταγωγές υποδίκων κ.ά. Υπουργείον Γεωργίας: Άδειες υλοτομίας, διορισμοί και μεσολάβηση για είσοδο σε γεωργικές σχολές κ.ά. Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας: Διορισμοί. Περιλαμβάνεται επίσης και το έντυπο Πρακτικά της εν Θεσσαλονίκη συγκληθείσης συνελεύσεως των Ιεραρχών της Ν. Ελλάδος, Θεσσαλονίκη, 1917. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης ένα σχέδιο επιστολής του Γ. Αβέρωφ προς τον Β. Ζαχάρωφ στην οποία τον ευχαριστεί για τη γενναία χρηματοδότησή του προς το κόμμα των Φιλελευθέρων και τον συμβουλεύει ότι ο μόνος τρόπος που θα δεχόταν ο Βενιζέλος χρηματοδότηση για την αγορά κατοικίας του θα ήταν η δωρεά του προς το κόμμα και όχι προσωπικά στον ίδιο, καθώς και μία επιστολή του υπόδικου Αντώνιου Σπανού προς τον Αβέρωφ, γραμμένη σε επιστολόχαρτο που φέρει υδατόσημο με πορτρέτο του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Έγγραφα του Υπουργείου Οικονομικών προς τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια, μετά δύο (2) πινάκων δηλούντων τα αναλογούντα μερίδια στους κληρονόμους του Γεώργιου Αβέρωφ καθώς και έντυπο της διαθήκης αυτού.