Οικογενειακή αλληλογραφία (κυρίως επιστολές από την Κάλυμνο της μητέρας του δικηγόρου Εμμανουήλ Μαγκλή προς τον γιο της.)

Ο λοχαγός Εμμανουήλ Μανταφούνης ήταν διοικητής του 2ου λόχου της Ε2 εφοδιοπομπής στη Χίο. Η Ε2 Εφοδιοπομπή (Τάγμα Επιμελητείας), πριν την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, στρατοπέδευε στην Χίο. Με την έναρξη των εχθροπραξιών διατάχθηκε από το Δ΄ Σώμα Στρατού η μεταφορά του 2ου λόχου της Εφοδιοπομπής στην Ελευθερούπολη Καβάλας. Η μεταφορά πραγματοποιήθηκε στις 11/11/1940. Το υλικό του αρχείου αποτελείται κυρίως από υπηρεσιακά έγγραφα που συντάχθηκαν για τη μετακίνηση αυτή. Παρουσίαση περιεχομένου: Υποφάκελος 1.1 Στρατόπεδο Χίου (Οκτώβριος – Νοέμβριος 1940) Καταστάσεις μισθοδοσίας, διανομής τροφίμων, ελέγχου συσσιτίων, «καταναλωθέντος σάπωνος», καυσόξυλων, φυλλάδια «μεταβολών» ανδρών και κτηνών κ.ά. Υποφάκελος 1.2 Στρατόπεδο Καβάλας (Νοέμβριος - Δεκέμβριος 1940) Καταστάσεις ανδρών, ιματισμού, εξαρτήσεων, οπλισμού, «δημοσίων ειδών» και αποδείξεις παραλαβής ειδών που αφορούν τους στρατιώτες που μεταφέρθηκαν από τη Χίο στην Καβάλα. Οι στρατιώτες χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες: αυτοί που προορίζονταν για το στρατόπεδο Ελευθερούπολης, αυτοί που θα απολύονταν λόγω ανικανότητας και αυτοί που θα εισάγονταν σε νοσοκομείο. Υποφάκελος 1.3 Διάφορες καταστάσεις Πρόχειρες καταστάσεις παρόμοιες με αυτές που υπάρχουν στους υποφακέλους 1.1 και 1.2. Υποφάκελος 1.4 Διάφορα Αποδείξεις παραλαβής και παράδοσης υλικού, πρόχειρες σημειώσεις και καταστάσεις κ.ά. Υποφάκελος 1.5 Βιβλία «Πρόχειρον συσσιτίου», ημερησίων διαταγών, «αρμοδιότητος επιμελητείας» (βιβλίο καταγραφής των ειδών που παρέδιδε και παρελάμβανε η διαχείριση της Εφοδιοπομπής στη Χίο). Υποφάκελος 1.6 Σημειωματάρια Μανταφούνη (1915-1940) Σημειωματάρια «παρατηρητού» και προσωπικό. Υλικό που αφορά την επιμελητεία στον πόλεμο του 1940 υπάρχει και στο αρχείο του Γ2 Ορεινού Νοσηλευτικού Τμήματος.

Το αρχείο περιέχει τριμηνιαίες, εξαμηνιαίες και ετήσιες εκθέσεις προόδου των επιθεωρητών Σωματικής Αγωγής διαφόρων νομών της Ελλάδας: Έβρου, Πιερίας, Τρικάλων, Χανίων, Ξάνθης, Ροδόπης, Λάρισας, Καστοριάς, Φθιώτιδας, Φωκίδας, Σερρών, Αττικής, Λέσβου, Ηρακλείου, Λασηθίου, Κέρκυρας, Κεφαλονιάς, Βοιωτίας, Ιωαννίνων, Φλώρινας, Εύβοιας. Ρεθύμνου. Επίσης περιλαμβάνονται υπηρεσιακά έγγραφα, εγκύκλιοι, εκθέσεις σχετικά με τη σωματική αγωγή: εκδηλώσεις για τον εορτασμό εθνικών επετείων, διενέργεια μαθητικών αγώνων και «σωματικών επιδείξεων» διεξαγωγή αθλητικών αγώνων σε επίπεδο νομών. Έγγραφα για τα οικονομικά των υπαλλήλων του Υπουργείου Παιδείας, οδοιπορικά του Μπαμιέρου κ.ά.

Το αρχείο περιλαμβάνει ονόματα αγωνιστών και ομάδων της Εθνικής Αντίστασης την περίοδο 1941-1944.

Το αρχειακό υλικό αποτελείται από τα έγγραφα που συγκεντρώθηκαν για να χρησιμοποιηθούν στη δικαστική υπόθεση του Εμ.Νικολαϊδη εναντίον των κληρονόμων του συνεταίρου του, Θεοφιλάτου. Αλληλογραφία (πρωτότυπα και αντίγραφα) με το δικηγόρο του στην Ελλάδα Δ. Ρεδιάδη, και τους Stephen Szplaka και Ch. Fernald, Timbrell, Deighton & Nichols στο εξωτερικό, με τους αδελφούς Δημήτριο, Γρηγόριο και Σπυρίδωνα Θεοφιλάτο (συμπλοιοκτήτες και κληρονόμοι), με ναυλομεσιτικές εταιρείες και τράπεζες, αντίγραφα λογαριασμών και ισολογισμών του ατμόπλοιου και καταθέσεις μαρτύρων σε σχέση με τη δίκη Θεοφιλάτου. Επίσης περιλαμβάνονται εννέα (9) βιβλία - καθολικά, ημερολόγια πλοίου, βιβλία λογαριασμών των ατμόπλοιων “Ερυσσός” και “Εύξεινος”.

Ο Εμμανουήλ Κ. Σοφούλης γεννήθηκε το 1892 στο Άνω Βαθύ Σάμου από γονείς αγρότες. Σπούδασε νομικά και εκτέλεσε χρέη δημοδιδασκάλου στην Ικαρία. Στενά συνδεδεμένος με τον θείο του Θεμιστοκλή Π. Σοφούλη, αφοσιώθηκε στην ιδέα της ένωσης της Σάμου με την Ελλάδα. Μετά τη συνθήκη των Σεβρών και τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατέβηκε στον ελληνικό πολιτικό στίβο για πρώτη φορά στις εκλογές του 1928 με το κόμμα των Φιλελευθέρων και εκλέχτηκε βουλευτής Σάμου. Το 1943 διορίστηκε υπουργός Κοινωνικής Προνοίας και Αντιλήψεως της εξόριστης Ελληνικής Κυβέρνησης στο Κάιρο και το διάστημα Οκτωβρίου-Νοεμβρίου του ίδιου έτους βρέθηκε στη Σάμο ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης μετά την παράδοση του νησιού από τους Ιταλούς στις ελληνικές αρχές. Έφυγε από τη Σάμο στο τέλος Νοεμβρίου όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν το νησί ως την οριστική απελευθέρωσή του το 1944. Με το τέλος του Πολέμου ανέλαβε υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου, υπεύθυνος για τον επαναπατρισμό των προσφύγων, θέση την οποία διατήρησε μέχρι την εγκατάσταση της κυβέρνησης στην Αθήνα. Εκλέχτηκε βουλευτής στις εκλογές του 1946. Μετά τον θάνατό του εκδόθηκε το πολεμικό ημερολόγιό του, το οποίο είχε παραδώσει στα παιδιά του: "Ημερολόγιο Πολέμου, 1906-1941: Σάμος, Βαλκανικοί πόλεμοι, μακεδονικό μέτωπο, μικρασιατική εκστρατεία", Αθήνα, εκδόσεις Γρηγόρη, 2007. Το αρχείο περιλαμβάνει μία επιστολή του Εμ. Σοφούλη (16/7/1944) προς υπουργό (;), και υπηρεσιακή αλληλογραφία μεταξύ υπουργείων της ελληνικής κυβέρνησης στο Κάιρο σχετικά με τις εκδοθείσες αποφάσεις του υπουργού Πρόνοιας Εμ. Σοφούλη στη Σάμο την περίοδο της προσωρινής απελευθέρωσης του νησιού τον Οκτώβριο-Νοέμβριο 1943.

Ο Εμμανουήλ Τσουδερός γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1882. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και αποφοίτησε το 1903. Εξελέγη βουλευτής Κρήτης το 1906. Μετά την ένωση του νησιού με την Ελλάδα εξελέγη βουλευτής στις εκλογές του 1915, του 1920 και 1923. Πήρε μέρος στην ελληνική αποστολή της Συνδιάσκεψης της Ειρήνης στο Παρίσι το 1919. Απο το 1919 εως το 1929 αντιπροσώπευσε την Ελλάδα σε διάφορες συνδιασκέψεις με αντικείμενο τα οικονομικά ζητήματα, δημοσιονομικά και το Δημόσιο χρέος. Το 1924 ανέλαβε το Υπουργείο Συγκοινωνίας και στη συνέχεια το Υπουργείο Οικονομικών κατά τη διάρκεια ζωής τριών κυβερνήσεων. Το 1925 ανέλαβε τη θέση του Υποδιοικητή της Εθνικής Τράπεζας. Το 1928 με την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος ανέλαβε τη θέση του Υποδιοικητή και στη συνέχεια τη θέση του Διοικητή της Τράπεζας έως το 1939. Στις 21 Απριλίου 1941 και ενώ τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής προἐλαυναν, ο Τσουδερός ανέλαβε την πρωθυπουργία της Ελλάδας. Δύο μέρες αργότερα, στις 23 Απρίλιου, η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στο Κάιρο. Διετέλεσε αντιπροέδρος και Υπουργός Συντονισμού στην κυβέρνηση Σοφούλη (1945-1946). Τον Δεκέμβριο του 1949 ανέλαβε πρόεδρος του Δημοκρατικού Προοδευτικού Κόμματος. Διετέλεσε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση Παπάγου (1952-1955). Πέθανε το 1956. Το αρχείο περιλαμβάνει επίσημα έγγραφα σχετικά με την εξωτερική πολιτική κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, περιοδικά και εφημερίδες σχετικά με την Κρητική Επανάσταση του 1905 και τη Μάχη της Κρήτης το 1941, καθώς και προσωπικά αρχεία και παράνομο κατοχικό τύπο κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Αρχείο Εμμανουήλ Τσουδερού. Περιέχει έγγραφα και έντυπα αναφερόμενα στη χρονική περίοδο 1941-1944, στην οποία προΐστατο της ελληνικής κυβέρνησης στην Αθήνα, Κρήτη και Μέση Ανατολή ο Εμμανουήλ Τσουδερός καθώς και Κρητικά των ετών 1874 και εξής. Αποστολή Α': φ. 1-17, Αποστολή Β': φ. 1-10, Αποστολή Γ': φ. 1-15β, Αποστολή Δ': φ. 1-9, Αποστολή Ε': φ. 1-62, Αποστολή ΣΤ': φ. 1-3.

Οικονομικά κατάστιχα εισαγωγών, πωλήσεων, αγορών κλπ. 1) Καθολικό, 1898-1903 (“αρ.13”) 2) Πρόχειρο καθολικό, 1909-1925 (“αρ.16”) 3) Ημερολόγιο, 1893-1897 4) Βιβλίον εισαγωγής, 1890-1895 5) Βιβλίον εισαγωγής, 1895-1900 6) Βιβλίο πωλήσεων, 1880-1884) 7) Βιβλίο αγορών, 1901-1905)

Περιλαμβάνει κατάστιχα με καταγραφές υλικών τυπογραφείων κατά τα έτη 1954-1957.

Αρχείο της E. Levantis "Affaires Maritimes": εμπορική αλληλογραφία του οίκου με εμπορικούς οίκους και ιδιώτες (O. Giraud, E. E. Καμμένος, G. Bretault, Le Phenix-Compagnie Francaise d' Assurances sur la vie, κ.ά.)

Το αρχείο της προδικτατορικής Ε∆Α είχε τη δική του, ταραγµένη ιστορία: κατασχέθηκε αµέσως µετά το πραξικόπηµα των συνταγµαταρχών (Απρίλιος 1967), διεκδικήθηκε και επιστράφηκε στα πρώτα χρόνια της µεταπολίτευσης, και σήµερα φυλάσσεται στα ΑΣΚΙ, όπου και επανασυγκροτήθηκε και ταξινοµήθηκε συστηµατικά. Πρόκειται για µια αρχειακή ενότητα µοναδικής εµβέλειας και σηµασίας. Μέσα από τα 726 κουτιά του αρχείου (περισσότερα από 500.000 έγγραφα) αναδύεται η δραστηριότητα της Ε∆Α και ενός µεγάλου αριθµού συνδικάτων, σωµατείων, ενώσεων, οργανώσεων νεολαίας, εφηµερίδων κλπ. Συνιστά µε άλλα λόγια, µια ακτινογραφία της µεταπολεµικής ελληνικής Αριστεράς και όχι µόνο. Λόγω της ιδιαίτερης φύσης του, το αρχείο υπερβαίνει τα όρια ενός πολιτικού κόµµατος και αποτελεί ένα «προνοµιακό παρατηρητήριο» της ελληνικής κοινωνίας κατά την πρώτη µεταπολεµική περίοδο. Συνοπτική περιγραφή • Συνέδρια, συνδιασκέψεις και σύνοδοι της ∆ιοικούσας Επιτροπής και της Εκτελεστικής Επιτροπής της E∆A. • Τεκµήρια του Γενικού Συµβουλίου, του Οργανωτικού Γραφείου, της Επιτροπής ∆ιαφώτισης και του Γραφείου Τύπου της Ε∆Α • Υλικά της κοινοβουλευτικής οµάδας • Έγγραφα των βοηθητικών επιτροπών και τµηµάτων της Eκτελεστικής Eπιτροπής (Γραφείο ∆ηµοκρατίας-Aµνηστείας, Νοµικό Τµήµα, Γραφείο Εθνικής Αντίστασης, Συνδικαλιστικό Γραφείο, Αγροτοσυνεταιριστικό Γραφείο, Γραφείο Αυτοδιοίκησης, Γυναικεία Βοηθητική Επιτροπή της Ε∆Α, Tµήµα ∆ιεθνών Σχέσεων κ.ά.). • Βουλευτικές και δηµοτικές εκλογές • Νοµαρχιακές Επιτροπές και τοπικές κοµµατικές οργανώσεις • ∆ιεθνείς Σχέσεις της Ε∆Α • Αρχείο της εφηµερίδας Η Αυγή • Αρχείο της εφηµερίδας ∆ηµοκρατική Αλλαγή • Γυναικείο κίνηµα: αρχείο της Πανελλαδικής Ένωσης Γυναικών (ΠΕΓ) (1964–1967), αρχείο της Συντονιστικής Επιτροπής Εργαζοµένων Γυναικών (1963–1967), τεκµήρια για την δράση άλλων γυναικείων οργανώσεων • Κίνηµα ειρήνης – Μαραθώνιες πορείες• Τεκµήρια για τους πολιτικούς κρατούµενους και εξόριστους • Σύλλογοι για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης • Τεκµήρια για τους πολιτικούς πρόσφυγες • Μελέτες για το νοµικό πλαίσιο του εµφυλίου πολέµου • Νεολαιίστικο και φοιτητικό κίνηµα: αρχεία της Νεολαίας E∆A (1956-1964), της ∆ηµοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαµπράκης (1963-1964) και της ∆ηµοκρατικής Νεολαίας Λαµπράκη (1964-1967). Φοιτητικοί σύλλογοι, φοιτητικές παρατάξεις, πανσπουδαστικά συνέδρια. Εργαζόµενοι µαθητές και σπουδαστές. • Οργανώσεις µεταναστών και Ελλήνων φοιτητών του εξωτερικού. • Εργατικό και συνδικαλιστικό κίνηµα: οµοσπονδίες, εργατοϋπαλληλικά σωµατεία και ενώσεις. Εργατικά κέντρα, ΓΣΕΕ. ∆ιάφορες ενώσεις και επαγγελµατικοί σύλλογοι.

Η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ) ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1943 από παράνοµες αντιστασιακές και κοµµατικές οργανώσεις νέων που δρούσαν εναντίον των δυνάµεων του άξονα από την αρχή της Κατοχής. Αποτελεί την µεγαλύτερη ευρωπαϊκή αντιστασιακή οργάνωση νέων και συνδέεται οργανικά µε το ΕΑΜ. Στις αρχές του εµφυλίου πολέµου διαλύθηκε µε δικαστική απόφαση και συνέχισε τις δραστηριότητές της παράνοµα έως το 1958. Το Αρχείο του Κεντρικού Συµβουλίου της ΕΠΟΝ (1943-1947), έχει τη δική του, ιδιαίτερη ιστορία. Όταν το 1947 άρχισαν οι διώξεις, που οδήγησαν στη διάλυση της ΕΠΟΝ, το Κεντρικό Συµβούλιο της οργάνωσης αποφάσισε να ενταφιαστεί το Αρχείο στον κήπο εξοχικού σπιτιού. Το αρχείο ξεθάφτηκε κυριολεκτικά µετά το πέρας του Εµφυλίου και φυλάχθηκε σε ασφαλές µέρος. ∆ιέφυγε από την κατάσχεση στα χρόνια της δικτατορίας των συνταγµαταρχών και τελικά, έπειτα τις αναγκαίες εργασίες συντήρησης, φυλάσσεται σήµερα στα ΑΣΚΙ. Το αρχείο έχει εξ ολοκλήρου ψηφιοποιηθεί και αναρτηθεί στην ιστοσελίδα των ΑΣΚΙ και βρίσκεται στις αρχειακές ψηφιακές συλλογές στο πρόγραµµα «Πολιτικές νεολαίες» (Ε.Π. ΚτΠ). Συνοπτική περιγραφή • Κεντρικό Συµβούλιο της ΕΠΟΝ • Τοπικές και περιφερειακές οργανώσεις • Ένοπλα σώµατα της ΕΠΟΝ • Τεκµήρια άλλων αντιστασιακών και φοιτητικών οργανώσεων νεολαίας (ΟΚΝΕ, Λεύτερη Νέα, ΕΑΜ Νέων, Ιερός Λόχος, Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορεία Ελλάδας, κ.ά.) • Έντυπα της ΕΠΟΝ (φυλλάδια, προκηρύξεις, αφίσες, τρικ, εφηµερίδες τοίχου) • Περιοδικές εκδόσεις

Το αρχείο έχει εξ ολοκλήρου ψηφιοποιηθεί και αναρτηθεί στην ιστοσελίδα των ΑΣΚΙ και βρίσκεται στις αρχειακές ψηφιακές συλλογές στο πρόγραµµα «Πολιτικές νεολαίες» (Ε.Π. ΚτΠ).