Collections

Βυζαντινός και Δυτικός Κόσμος: αντιπαραθέσεις & αλληλεπιδράσεις από τον 11ο έως τον 15ο αιώνα

Η ιστοσελίδα "Βυζαντινός και Δυτικός Κόσμος: Αντιπαραθέσεις και αλληλεπιδράσεις από τον ενδέκατο έως τον δέκατο πέμπτο αιώνα" περιλαμβάνει μία βάση επιλεγμένης λημματικής βιβλιογραφίας, που συνιστά εργαλείο για την έρευνα των σχέσεων βυζαντινού και δυτικού κόσμου και για την πληρέστερη τεκμηρίωση των στοιχείων αλληλεπιδράσεώς τους. Η ιστοσελίδα αποτελεί τον καρπό πολυετούς έρευνας που πραγματοποιήθηκε, με χρηματοδότηση αρχικά από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (75%) και Εθνικούς Πόρους (25%) στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ), ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ Ι. Η τελική επεξεργασία της βιβλιογραφικής βάσης εντάχθηκε στα προγράμματα του έργου «Ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας των μελών ΔΕΠ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Τη δημιουργία της ιστοσελίδας Βυζαντινός και Δυτικός Κόσμος και το αντίστοιχο ερευνητικό πρόγραμμα επόπετυσαν και συντόνισαν η καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας (ΕΚΠΑ) Αθηνά Κόλια-Δερμιτζάκη, η επίκουρη καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας (ΕΚΠΑ) Τριανταφυλλίτσα Μανιάτη-Κοκκίνη και η καθηγήτρια Μεσαιωνικής Ιστορίας της Δύσεως (ΕΚΠΑ) Μαρία Ντούρου-Ηλιοπούλου.

Βυζαντινῶν μέτρον τύχης

Η αρχική ιδέα για τη δημιουργία της βάσης αφορούσε τη διερεύνηση της κοινωνικής σύνθεσης του μέσου Βυζαντινού κράτους πάνω σε δύο βασικούς άξονες: α) στις παραμέτρους που συνέθεταν στο Βυζάντιο αυτό που θα αποκαλούσαμε σήμερα "κοινωνική θέση" και β) στη θέση και συμπεριφορά των κοινωνικών ομάδων μεταξύ τους, που συνιστά σύμφωνα με σύγχρονες κοινωνιολογικές θεωρίες, μία μορφή κοινωνικής κινητικότητας. Βασική μονάδα της βάσης είναι το λήμμα, που περιέχει απόσπασμα της πηγής και βασικό σχολιασμό των κοινωνικών δεδομένων και της ορολογίας που υπάρχει σε αυτό. Τα λήμματα συνδέονται με δεδομένα κειμένου και κείμενα τεκμηρίωσης. Τα δεδομένα κειμένου περιλαμβάνουν πληροφορίες για πρόσωπα, θεσμούς, τοποθεσίες κλπ, που βρίσκονται στα λήμματα. Τα κείμενα της τεκμηρίωσης περιέχουν σχόλια που εξηγούν την βασική κοινωνική προοπτική, από την οποία σχολιάζονται τα λήμματα, και πληροφορίες για τις βασικές κοινωνικές εξελίξεις στο Βυζάντιο, που περαιτέρω εμβαθύνουν την κατανόηση του λήμματος.

Βυζαντίς

Φύλλα εντύπου που εκδιδόταν στην Κωνσταντινούπολη

Βυθισμένα Ταξίδια, Ανθρώπινες Εξερευνήσεις: Ίχνη Σημαίνοντα στις Θάλασσες της Πελοποννήσου

Η συλλογή περιλαμβάνει αντικείμενα και εποπτικό υλικό που αφορούν στα εξής ναυάγια: στον Ύφαλο Δημήτρης ("Σινιάλο") έξω από το λιμάνι της Ζακύνθου, ένα ναυάγιο με ξεχωριστό φορτίο γεμάτο Φουντούκια μεσαιωνικών χρόνων. Στο ναυάγιο στον όρμο Γιαγανά στην Κεφαλονιά, το αρχαιότερο ναυάγιο του Ιονίου Πελάγους. Στο ναυάγιο "Μέντωρ", το μπρίκι που μετέφερε τα γλυπτά που ο λόρδος Έλγιν απέσπασε από την Ακρόπολη. Στο ναυάγιο των Κιόνων και το ναυάγιο με τις σαρκοφάγους από τη νήσο Σαπιένζα στη Μεθώνη. Στο ναυάγιο από τον Άγιο Νικόλαο Βολιμών στην Ζάκυνθο Κεφαλονιάς. Ξεχωριστή ακόμα θέση κατέχουν τα ελληνικά μαρμάρινα αγάλματα που ανελκύστηκαν από το ακρωτήρι Ξι στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς.

Βυθισμένοι Οικισμοί της Νότιας Πελοποννήσου

Η έκθεση αναφέρεται σε τρεις αρχαίες πόλεις που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στη Νότια Πελοποννήσο (Μεθώνη, Παυλοπέτρι, Πλύτρα). Πλούσιο πολυμεσικό υλικό αποσκοπεί στο να μυήσει τον επισκέπτη στα μυστικά της θάλασσας και να τον κάνει κοινωνό της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας. Από τα αντικείμενα που εκτίθενται ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει αγγείο που χρησιμοποιήθηκε για την ταφή μικρού παιδιού (εγχυτρισμός).

Βυτίνα (Εκλογικά)

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Το μεγαλύτερο τμήμα του 1ου ορόφου, είναι αφιερωμένο στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεχωρίζει «Ο Βωμός της Πατρίδος», Φωτογραφίες του μνημείου ανδρών που υπηρέτησαν στα υποβρύχια του Π.Ν. και θυσιάστηκαν επί τω έργω. Το μνημείο βρίσκεται στη βάση υποβρυχίων στον Ναύσταθμο Σαλαμίνος. Η συλλογή επίσης περιλαμβάνει ναυπηγικό εξοπλισμό, εξαρτήματα και όργανα ναυσιπλοΐας (γυροσκοπική πυξίδα, διόφθαλμα κ.α.) από τα οποία άλλα χρησιμοποιήθηκαν την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και άλλα χρησιμοποιούνται έως και σήμερα. Πληθώρα μοντέλων πλοίων (τα οποία έχουν κατασκευασθεί με πρωτογενή υλικά στο εργαστήριο του Μουσείου και αυξάνονται συνεχώς) , εκ των οποίων ξεχωρίζουν το υποβρύχιο Παπανικολής, οι φρεγάτες Βέλος, Μακεδονία και ΤΠΚ Κωστάκος, το Θωρηκτό Missouri (όπου υπεγράφη η σύναψη ειρήνης από Αμερική και Ιαπωνία, και ουσιαστικά σήμανε τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) και το καταδρομικό Alaska. Τέλος αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογής αποτελεί η προσομοίωση Γέφυρας Αντιτορπιλικού, πόλος έλξης για όλους τους μικρούς επισκέπτες του Ναυτικού Μουσείου.

Γαλλικές εφημερίδες (K56ζ_1)

Διάφορες γαλλικές εφημερίδες και περιοδικά (1897).

Γαλλοελληνική Εταιρεία Σιδηροδρόμων (Κ313)

Εμπιστευτικό έγγραφο της Γαλλοελληνικής Εταιρείας Σιδηροδρόμων προς το Υπουργείο Σιδηροδρόμων και Αυτοκινήτων περί οικονομικών ατασθαλιών.

Γενικά Μητρώα Εγγραφής Φοιτητών ΕΚΠΑ

Πρόκειται για κατάστιχα σχετικά με τις εγγραφές φοιτητών.

Γενική Διοίκηση Κρήτης (Κ131β)

Συλλογή εγγράφων: έγγραφα της Γενικής Διοίκησης Κρήτης προς τον Ιωάννη Αβρονιδάκη, δημαρχεύοντα του Δήμου Καρυδίου της Επαρχίας Σητείας.

Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος (Κ256)

"Γενική Εφημερίς της Ελλάδος", 17 Σεπτεμβρίου 1827 (απόσπασμα).

Γερμανικά Αντίποινα στη Δράκεια: Η Διχασμένη Μνήμη

Τον Δεκέμβριο 1943 οι Γερμανοί εκτέλεσαν στο χωριό Δράκεια του Πηλίου πάνω από 100 άνδρες, σε αντίποινα για μια επίθεση των ανταρτών σε γερμανική περίπολο, όπου σκοτώθηκε ένας αξιωματικός. Η εκτέλεση δημιούργησε διχόνοια στο χωριό η οποία επιβιώνει μέχρι σήμερα, δεδομένου ότι μια μερίδα του πληθυσμού κατηγόρησε τους αντάρτες για το συμβάν. Η έρευνα, στη διάρκεια της οποίας διεξήχθησαν συνολικά οι 33 συνεντεύξεις με επιζώντες της εκτέλεσης και συγγενείς τους που αποτελούν τη συλλογή, είχε σκοπό να διερευνήσει τη διαμόρφωση αυτής της «διχασμένης μνήμης». Ορισμένες από τις συνεντεύξεις αυτές βιντεοσκοπήθηκαν. Το Δεκέμβριο 2013 εγκαινιάστηκε από το Δήμο Βόλου πρωτότυπο μουσείο στη Δράκεια σχετικά με την εκτέλεση. Στην έκθεση ενσωματώθηκαν πολλές από τις μαρτυρίες που συγκεντρώθηκαν.

Γερμανική Εισβολή

Συλλογή από όπλα, φωτογραφίες και έντυπα σχετικά με τη Γερμανική Εισβολή τον Απρίλιο του 1941.

Γερμανικό Γραφείο Διοίκησης των Χανίων (Κ292)

"Απόδειξη" του Γερμανικού Γραφείου Διοίκησης των Χανίων (Quartieramt) για διανυκτερεύσεις στρατιωτών σε κατοικίες ντόπιων.