Βιβλιοθήκη Κέντρου Μαρξιστικών Σπουδών (KMAΣ)
Περιγραφή
Τον Ιούνιο του 2000 η Βίκυ Κωτσοβέλου, η Μαρία Ρεπούση και η Λιλή
Χατζηγεωργίου παρέδωσαν στα ΑΣΚΙ, κάνοντας πράξη την επιθυµία του Κώστα
Κωσταράκου, ένα µεγάλο αριθµό χαρτοκιβωτίων (άνω των 100), τα οποία περιείχαν
έντυπα από τη βιβλιοθήκη του Κέντρου Μαρξιστικών Σπουδών (ΚΜΑΣ). Τα έντυπα
αυτά, τα είχε εµπιστευθεί στον Κ. Κωσταράκο, µετά τη διάλυση του ΚΜΑΣ το 1992,
ο διευθυντής του Λευτέρης Ελευθερίου για να τα φυλάξει. Ένα άλλο τµήµα της
βιβλιοθήκης (40 χαρτοκιβώτια) είχε δοθεί προς φύλαξη στην Ιωάννα Παπαθανασίου,
η οποία και τα παρέδωσε στα ΑΣΚΙ, µε την έναρξη της λειτουργίας τους.
Το µεγαλύτερο τµήµα των εντύπων του Κέντρου αποτελούν οι σειρές βιβλίων
και περιοδικών της βιβλιοθήκης της ΚΕ του ΚΚΕ που άρχιζε να απαρτίζεται από τις
αρχές της δεκαετίας του 1950, µετά την εγκατάσταση των ηγετικών κλιµακίων του
κόµµατος στο Βουκουρέστι. ∆ε γνωρίζουµε την ακριβή έκταση της βιβλιοθήκης που
είχε συγκροτηθεί στη Ρουµανία. Πάντως, µετά το 1968, µεγάλο τµήµα της
βιβλιοθήκης παρέµεινε στο Βουκουρέστι, ενώ σηµαντικός αριθµός εντύπων µαζί µε
ένα τµήµα του κοµµατικού αρχείου µεταφέρθηκαν στα Σκόπια. Πρόκειται κατά κύριο
λόγο για κοµµατικές εκδόσεις, αποφάσεις οργάνων και καθοδηγητικά κείµενα,
ιστορικά βιβλία µε έµφαση στην περίοδο της αντίστασης και του εµφυλίου, σειρές
περιοδικών και ηµερήσιων αθηναϊκών εφηµερίδων. Τα έντυπα αυτά, ακολουθώντας
την τύχη των αρχειακών µονάδων, βρίσκονται σήµερα στα ΑΣΚΙ. Το τµήµα που
έµεινε στο Βουκουρέστι µεταφέρθηκε, τελικά, στην Αθήνα το 1983, στα γραφεία του
ΚΜΑΣ. Ο συνδυασµός των επιµέρους τµηµάτων οδηγεί σε µια συλλογή που
υπερβαίνει, µαζί µε τα πολλαπλά αντίτυπα, τους 10.000 τόµους.
Αναφέρουµε συνοπτικά τις σειρές των εντύπων που διασώθηκαν και που
µπορούν να ανασυγκροτηθούν:
• Το σηµαντικότερο και µεγαλύτερο τµήµα των βιβλίων αποτελούν οι εκδόσεις του
Κοµµουνιστικού Κόµµατος και των πολιτικών προσφύγων στις ανατολικές χώρες
(Εκδοτικό του ΚΚΕ, Εκδοτικό Νέα Ελλάδα, Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις)
κάποιες σε πολλαπλά αντίτυπα. Καλύπτουν µια ευρεία θεµατολογία, από
κοµµατικά έντυπα και µαρξιστικές αναλύσεις έως λογοτεχνικές εκδόσεις και
διδακτικά εγχειρίδια.
• Μεγάλος αριθµός βιβλίων στην ελληνική γλώσσα (πάνω από 500 τίτλοι βιβλίων
και περιοδικών εκδόσεων), που η έκδοση τους χρονολογείται από τον 19ο αιώνα
έως τις αρχές του 20ού.
• Έντυπα που είχαν εκδοθεί στην Ελλάδα τις δεκαετίες του 1950 και 1960. Έντυπα
ενός ευρύτατου πολιτικού και θεµατικού φάσµατος: σειρές πρακτικών του
Κοινοβουλίου, εκδόσεις υπουργείων, απογραφές της Στατιστικής Υπηρεσίας και
σειρές οικονοµικών εντύπων, όπως εκδόσεις τραπεζών, εκδόσεις του Συλλόγου
Ελλήνων Βιοµηχάνων, βιβλία Ελλήνων οικονοµολόγων. Εκδόσεις
ανθρωπιστικών επιστηµών, πολιτικά κείµενα κοµµάτων που δρούσαν στην
Ελλάδα, αντικοµµουνιστικά φυλλάδια, λογοτεχνικά βιβλία και περιοδικά.
• Τέλος διασώθηκε και µικρός αριθµός ξενόγλωσσων βιβλίων. Ένα τµήµα αφορά
ξενόγλωσσες εκδόσεις του ΚΚΕ. Υπάρχουν ακόµη έντυπα στη ρώσικη γλώσσα,
τη ρουµανική, τη γαλλική, την αγγλική. Πρόκειται κυρίως για εκδόσεις των
αντίστοιχων κοµµουνιστικών κοµµάτων, µαρξιστική φιλολογία αλλά και
λογοτεχνία και ιστορία. Υπάρχουν ακόµη σειρές ξενόγλωσσων περιοδικών, όπως
τα Science and Society, Cahiers du Communisme και La nouvelle critique.