Ο Κυκλαδικός πολιτισμός άνθισε στα νησιά του κεντρικού Αιγαίου κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.). Το ΜΚΤ διατηρεί μια από τις σημαντικότερες και πληρέστερες συλλογές κυκλαδικών αρχαιοτήτων στον κόσμο, με αντιπροσωπευτικά δείγματα μαρμάρινων ειδωλίων και αγγείων, χάλκινων όπλων και εργαλείων καθώς και κεραμικής όλων των φάσεων της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου.
Ψηφιακές εικόνες επιλεγμένων εκθεμάτων της συλλογής «Κυκλαδικός Πολιτισμός» του ΜΚΤ.
Βιογραφικό σηµείωµα Ο Κυριάκος Τσακίρης µεγάλωσε στον Πειραιά φοίτησε στην Νοµική Σχολή και ως φοιτητής εντάχθηκε στο ΚΚΕ. Για τη δράση του η δικτατορία του Μεταξά τον εξόρισε στη Σίκινο όπου έµεινε από το 1936 έως το 1941 όπου δραπέτευσε µε την κατάρρευση του Μετώπου. Καθοδηγητικό µέλος του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ συµµετέχει στην ίδρυση της ΕΠΟΝ. Συµµετέχει στην διάρκεια του εµφυλίου πολέµου ως επίτροπος ταξιαρχίας και ως διοικητής της ταξιαρχίας Ιππικού στον ∆ηµοκρατικό Στρατό. Συλλαµβάνεται ως παράνοµο μέλος του ΚΚΕ το 1954 και φυλακίζεται στις φυλακές Βούρλων, από όπου δραπετεύει, συµµετέχοντας στην μεγάλη απόδραση των Βούρλων τον Ιούλιο του 1955. Ξανασυλλαµβάνεται και 1960 καταδικάζεται σε ισόβια και μένει ως πολιτικός κρατούµενος στις φυλακές ως τον Απρίλη του 1966. Με την επιβολή της δικτατορίας των συνταγµαταρχών συλλαµβάνεται και μένει έγκλειστος στα στρατόπεδα της Γυάρου, της Λέρου και του Ωρωπού για να εκτοπιστεί στη συνέχεια στη Γυάρο όπου έµεινε ως το 1972. Αυτοδίδακτος ζωγράφος, καθιέρωσε την ιδιαίτερη τεχνική της ζωγραφικής πάνω σε πέτρα όντας εξόριστος στην Λέρο. Στο ίδιο µέρος µαζί µε δύο άλλους συνεξόριστούς του, τον Αντώνη Καραγιάννη και τον Τάκη Τζανετέα, φιλοτέχνησαν µε αγιογραφίες της εκκλησία της Αγιάς Κιουράς που αποτελεί πλέον µνηµείο διατηρητέο. Στην διάρκεια της µεταπολίτευσης πολιτικά παρέµεινε στην Ε∆Α. Παρουσίασε το καλλιτεχνικό του έργο σε διάφορες εκθέσεις και δηµοσίευσε τις µαρτυρίες του καθώς και δυο λευκώµατα µε σχέδια του. Συνοπτική περιγραφή • Μοναδική συλλογή από ζωγραφιστές πέτρες του Κυριάκου Τσακίρη • Χειρόγραφες επεξεργασίες και τυπογραφικά δοκίµια των βιβλίων του Κυριάκου Τσακίρη • Τεκµήρια για την συγγραφή των βιβλίων και δηµοσιεύµατα από τις παρουσιάσεις των βιβλίων. • Χειρόγραφα αδηµοσίευτα διηγήµατα του Κυριάκου Τσακίρη • Σειρά χειρόγραφων αφηγήσεων (ψιλογραφίες) πολιτικών κρατουµένων από τις φυλακές (δεκαετία ’60) • Σειρές πρωτότυπων αδηµοσίευτων σκίτσων που φιλοτεχνήθηκαν στις φυλακές και την εξορία • Τεκµήρια από την πολιτική δραστηριότητα του Κυριάκου Τσακίρη: σχέδια κειµένων, σηµειώµατα και επεξεργασίες πολιτικών κειµένων της Ε∆Α στην περίοδο της µεταπολίτευσης
Η συλλογή κωδίκων εγγράφων περιλαμβάνει δεμένα τεκμήρια που χρονολογούνται κυρίως από τον 18ο έως τον 20ό αιώνα και παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για την ευρύτερη περιοχή. Το περιεχόμενο των κωδίκων της συλλογής είναι κατά κύριο λόγο ιστορικό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό. Το μεγαλύτερο μέρος προήλθε από την Μητρόπολη Σερβίων & Κοζάνης. Η συλλογή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη πηγή έρευνας για τους μελετητές που ενδιαφέρονται για την ευρύτερη περιοχή της Δ. Μακεδονίας.
Κώδικες Κοινοτήτων, καταστατικά εσόδων-εξόδων, καταγραφές δικαιοπρακτικών εγγράφων και υλικό με δημογραφικά στοιχεία από την περιοχή της Καππαδοκίας και Λυδίας
Κώδικες της Μητρόπολης Ανδριανούπολης (συμβολαιογραφικές πράξεις).
Στη συλλογή περιέχονται τα παρακάτω έγγραφα: -Γεωγραφικοί Κωδικοί (1951-1991) -Λεξικά Δήμων και Κοινοτήτων (1920-2001) -Ονοματολογία Εμπορευμάτων (1918-1986) -ΣΤΑΚΟΔ (1951-2003) -ΣΤΕΠ (1971-1992) -Ταξινόμηση Νόσων (1977)
Ψηφιοποιημένη εκδοχή της συλλογής λαογραφικών αντικειμένων του ΝΟΗΣΙΣ, η οποία περιλαμβάνει εργαλεία καθημερινής/οικιακής χρήσης.
Η λαογραφική συλλογή αγροτικού βίου και πολιτισμού περιλαμβάνει εργαλεία, σκεύη και παραδοσιακές φορεσιές. Μεταξύ άλλων, στο μουσείο εκτίθενται μελίσσια σκαλισμένα σε κορμούς δέντρων, λουκάνες, θρινάκια, τραχάδες, στυράκια και χερόμυλοι.
Η λαογραφική συλλογή του μουσείου περιλαμβάνει αντικείμενα (παραδοσιακά εργαλεία, ενδύματα, φορεσιές, υφαντά, κεντήματα, είδη οικοσκευής, πιάτα, κεραμικά κ.ά.) που αναδεικνύουν τον λαϊκό πολιτισμό του νησιού. Η συλλογή αριθμεί περί τα 3000 αντικείμενα και εκτίθεται σε μικρούς χώρους, που στο σύνολό τους αναπαριστούν ένα χωριό.
Το Λαογραφικό Μουσείο Βορρέ – γνωστό και ως Πυργί – που ιδρύθηκε από τον Ίωνα Βορρέ, θεωρείται (πλέον) βασική μονάδα του ελληνικού μουσειακού παραδοσιακού πολιτισμού. Ο σεβασμός στην ελληνική μνήμη, η οικειότητα της ατμόσφαιρας των εσωτερικών και των εξωτερικών χώρων, οι πολύτιμες θεματικές ενότητες, οι πολιτιστικές δραστηριότητες, η συνεχής μέριμνα για τον εμπλουτισμό των μουσειακών συλλογών, συνθέτουν την ιδιαιτερότητα της φυσιογνωμίας του μουσείου. Παράλληλα, μέσα από τη δημιουργία του, όραμα ενός και μόνο ανθρώπου, και την ακατάπαυστη προσπάθεια λειτουργίας του σε υψηλό ποιοτικό επίπεδο, διαφαίνεται η ακόμη ζωντανή στις μέρες μας παράδοση της ευποιίας, γνωστής άλλωστε και ευρύτερα από παραδείγματα παλαιότερων ωστόσο εποχών. Περιδιαβαίνοντας τους κήπους και τους εσωτερικούς χώρους δεμένους σε μια αδιάσπαστη ενότητα και μελετώντας τις ποικίλες κατηγορίες των εκθεμάτων και τις επιμέρους ενότητες, κάποτε μοναδικές (βλ. π.χ. την καλύτερη στην Ελλάδα συλλογή των αποκαλούμενων «συριανών» φαγεντιανών, συνειδητοποιεί ο επισκέπτης την ευαισθησία και το εξασκημένο μάτι του συλλέκτη-δημιουργού, μέσα από τα οποία αναδεικνύεται η κεντρική ιδέα του συνόλου που υπήρξε η αποκάλυψη του πολυσχιδούς «προσώπου» του νεότερου κυρίως ελληνισμού. Το κέντρο βάρους εντοπίζεται σε απανταχού παρόντα, μέσα και έξω, σύνολα από πέτρα (γούρνες, γουδιά, μυλόπετρες, τηνιακά υπέρθυρα, πηγαδόστομα, κρήνες), σίδερο (εργαλεία, τσιγκέλια, μπάλες κανονιών, μανουάλια), πηλό (πιθάρια από όλο τον ελληνικό χώρο, λεκάνες), ξύλο (στροφιλιές, παχύτατες (βαριές?? πόρτες «σφραγισμένες» με γυφτόκαρφα, πινακωτές, πλαστήρια, σοφράδες, κασέλες), χαρτί (χαρακτικά, χρωμολιθογραφίες) και υφαντική ύλη (κιλίμια, κουρελούδες). Ορισμένα από αυτά είναι μετασχηματισμένα ή ιδωμένα μέσα από μια νέα αισθητική με εμφανή την πρόθεση να συμπεριληφθούν σε έναν κατοικήσιμο χώρο, όπου είναι δυνατό να επαναχρησιμοποιηθούν (βλ. π.χ. τη γούρνα μέσα από την οποία έπιναν νερό - πάλαι ποτέ - τα ζωντανά στην πλατεία της Παιανίας, τώρα γεμάτη αμάραντα). Ανάμεσα στα παραδοσιακά εκθέματα εξάλλου συναντά κανείς και κάποια έπιπλα ευρωπαϊκής προέλευσης που προέρχονται κατ’ εξοχήν από το νησιώτικο ελληνικό χώρο. Τα έπιπλα αυτά που έφερναν από τα μακρινά, για την εποχή τους, ταξίδια Έλληνες καραβοκύρηδες, αποτέλεσαν αναπόσπαστο τμήμα της οικοσκευής δένοντας κατά έναν τρόπο θαυμαστό με το εσωτερικό των σπιτιών της νεοελληνικής εποχής. Ας σημειωθεί εξάλλου η από όλα τα σημεία εμφανής επικοινωνία των επιμέρους τμημάτων του μουσείου με τις γεμάτες αντιπροσωπευτικά ελληνικά δέντρα και φυτά πλακόστρωτες αυλές και κήπους που εξασφαλίζει την άμεση και συνεχή συμφιλίωση των ανθρώπων μεταξύ τους και με τη φύση. Είναι αυτό ακριβώς που στάθηκε μόνιμη επιδίωξη της «ανώνυμης» παραδοσιακής ελληνικής αρχιτεκτονικής. Το Λαογραφικό Μουσείο Βορρέ, μια αυθεντική όαση τόσο κοντά ευρισκόμενη στο πολύβουο άστυ, όχι μόνο εξυμνεί το πρόσφατα ελληνικό παρελθόν αλλά και αποτελεί λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση.
Η συλλογή περιλαμβάνει χρονολογική παρουσίαση των πρωταγωνιστών των κυριότερων έργων του Γεώργιου Δροσίνη από το 1889 έως το 1949 σε σχέση με την ελληνική ιστορία. Τρεις εκ αυτών παρουσιάζονται με τη βοήθεια ομοιωμάτων. Επίσης, στη συλλογή υπάρχουν αντικείμενα που βρέθηκαν στο σπίτι του ποιητή όπως πίνακες, γκραβούρες, σπάνια είδη οικιακής χρήσης, εργαλεία, φωτογραφίες κ.α