Τίτλος

Αρχείο Ηλία Πετρόπουλου

Φορέας

Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Εναλλακτικός Τίτλος

English : Elias Petropoulos Papers (Διεθνής)

Περιγραφή

Greek : Ο Ηλίας Πετρόπουλος γεννήθηκε το 1928 στην Αθήνα και φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Ξεκίνησε να δημοσιογραφεί στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια στην εφημερίδα Μεσημβρινή. Πρωτοεμφανίστηκε ως κριτικός τέχνης στα περιοδικά Διαγώνιος και Ζυγός. Το πλούσιο συγγραφικό έργο του Ηλία Πετρόπουλου από μόνο του αποτελεί μάρτυρα της πολυπραγμοσύνης του. Έχει δημοσιεύσει πάνω από σαράντα βιβλία με θέματα που αφορούν τα ρεμπέτικα τραγούδια, τον “υπόκοσμο”, τη λαϊκή παράδοση, την παραδοσιακή τέχνη, την ιστορία της Θεσσαλονίκης, την επίδραση των τούρκικων παραδόσεων στις ελληνικές. Η μελέτη του για τα Ρεμπέτικα Τραγούδια πρωτοδημοσιεύτηκε το 1968 χωρίς την άδεια της ελληνικής λογοκρισίας, γεγονός για το οποίο καταδικάστηκε σε πεντάμηνη φυλάκιση. Η εκτενής εισαγωγή, οι πλούσιες υποσημειώσεις και το ανεκτίμητο φωτογραφικό υλικό αποτελούν αστείρευτη πηγή πληροφοριών για τον “υπόκοσμο” της ελληνικής κοινωνίας. Την πρώτη καταδίκη ακολούθησαν άλλες δύο, η μία το 1972 για τη δημοσίευση του ποιήματος Σώμα, ενώ η τελευταία το 1980 αφορούσε την έκδοση του βιβλίου Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη. Λιγότερη ίσως γνωστή αλλά εξίσου σημαντική είναι η συμβολή του στη διάσωση της παραδοσιακής τέχνης και της λαϊκής παράδοσης. Τα βιβλία του για τις παλιές σιδερένιες πόρτες και παράθυρα (Ελληνικές Σιδεριές και Ξυλόπορτες, Σιδερόπορτες στην Ελλάδα), τα ελληνικά ταφικά έθιμα (The Graves of Greece) αποτελούν μοναδικές μαρτυρίες μιας τέχνης που χάνεται και μιας παράδοσης που ξεχνιέται. Στα φωτογραφικά άλμπουμ (Cages aux oiseaux en Gréce, Le kiosque grec, La voiture grecque) ο συγγραφέας καταγράφει με μοναδική οξυδέρκεια τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα και στέκεται σε θέματα που περνούν απαρατήρητα στους περισσότερους από εμάς. Ο Ηλίας Πετρόπουλος όμως ενδιαφερόταν και για τις ιστορικές μνήμες, αυτό άλλωστε αποδεικνύουν τα βιβλία του για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης (Les Juifs de Salonique, Ιn Μemoriam και Old Salonica). Τέλος, ο Ηλίας Πετρόπουλος έχει γράψει μια σειρά από τεχνοκριτικές μελέτες για Έλληνες ζωγράφους, όπως ο Γιώργος Παραλής, ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, ο Κώστας Τσόκλης κ.ά. Θα ήταν σοβαρή παράλειψη να μην αναφερθούμε και στις λογοτεχνικές μελέτες του Ηλία Πετρόπουλου. Το πρώτο βιβλίο για τον Οδυσσέα Ελύτη γράφτηκε το 1966 από τον Ηλία Πετρόπουλο (Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης). Το αρχείο του Ηλία Πετρόπουλου έχει ταξινομηθεί σε δέκα ενότητες: Αλληλογραφία, Προσωπικά, Εργογραφία, Εικαστικά, Θέατρο Σκιών, Ρεμπέτικο Τραγούδι, Κριτικές και Αναφορές για τον Ηλία Πετρόπουλο – Βιβλία, Άρθρα, Περιοδικά, Έλληνες και Ξένοι Διανοητές – Λογοτέχνες, Φωτογραφικό Αρχείο και Θεσσαλονίκη. Η ενότητα των Προσωπικών περιλαμβάνει διάφορα έγγραφα και προσωπικά χαρτιά, δώρα κρατουμένων στις φυλακές του Κορυδαλλού, σημειωματάρια με σχέδια του συγγραφέα, καθώς και σχέδια άλλων ζωγράφων (Α. Φασιανός, Β. Σπεράντζας, Ν. Μάθεσης κ.ά.) χαρισμένα στον Ηλία Πετρόπουλο. Στην ίδια ενότητα συμπεριλαμβάνεται και αντίτυπο των Ρεμπέτικων Τραγουδιών που ανήκε στο Γιάννη Σκαρίμπα και φέρει αυτόγραφες σημειώσεις του Σκαρίμπα καθώς και υπογραφές διαφόρων ρεμπετών (Β. Τσιτσάνη, Γ. Παπαϊωάννου κ.ά.). Στην ενότητα της Εργογραφίας συμπεριλαμβάνονται διάφορα χειρόγραφα, όπως το ελληνικό κείμενο του In Berlin; notebook 1983-1984 που έχει δημοσιευτεί μόνο στα αγγλικά, και τυπογραφικά δοκίμια των βιβλίων του Ηλία Πετρόπουλου. Η ενότητα Εικαστικά περιλαμβάνει εικονογράφηση των έργων του Ηλία Πετρόπουλου, σχέδια του συγγραφέα, έργα διαφόρων καλλιτεχνών αφιερωμένα στον Πετρόπουλo, καθώς και γενικότερα, εικαστικά έργα, βιβλία, περιοδικά, αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών για την καλλιτεχνική κίνηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν τα πρωτότυπα σχέδια των Ηλία Πετρόπουλου, Αλέκου Φασιανού, Νίκου Μάθεση, Μπόστ, κ.ά. Ενδεικτικά αναφέρουμε το πρωτότυπο του Αλέκου Φασιανού για το εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης του Μπουρδέλου (1980) και το πρωτότυπο linoleum του Φασιανού για το εξώφυλλο των Ρεμπέτικων Τραγουδιών (1989). Στην ενότητα Θέατρο Σκιών έχει ταξινομηθεί έντυπο υλικό σχετικά με τον Καραγκιόζη και το Θέατρο Σκιών καθώς και διάφορες φιγούρες χαρτοκοπτικής και κάρτ-ποστάλ με φιγούρες του Ευγένιου Σπαθάρη. Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του συγγραφέα για τη σχέση του Καραγκιόζη με τον “υπόκοσμο” (Υπόκοσμος και Καραγκιόζης). Το Ρεμπέτικο Τραγούδι αποτελεί τη μεγαλύτερη ενότητα στο αρχείο του Ηλία Πετρόπουλου και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων στίχους ρεμπέτικων τραγουδιών (τα τραγούδια, χειρόγραφα ή δακτυλόγραφα, συχνά φέρουν τις υπογραφές των δημιουργών τους), χειρόγραφες παρτιτούρες, πρωτότυπα κείμενα ρεμπετών κ.ά. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η μικρή συλλογή από μουσικά όργανα, όπως ο μπαγλαμάς του Βασίλη Τσιτσάνη, ένα μεσομπούζουκο των αρχών του αιώνα κ.ά. Στην επόμενη ενότητα, Κριτικές και Αναφορές για τον Ηλία Πετρόπουλο – Βιβλία, Άρθρα, Περιοδικά, ενσωματώθηκαν μελέτες, άρθρα, περιοδικά και αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών – ελληνικών και ξένων – αναφορικά με το έργο του Πετρόπουλου. Επίσης βιβλία, άρθρα και περιοδικά από την προσωπική βιβλιοθήκη του συγγραφέα. Η ενότητα Έλληνες και Ξένοι Διανοητές και Λογοτέχνες περιέχει μελέτες, άρθρα και αποκόμματα τύπου για εξέχοντες έλληνες και ξένους συγγραφείς και καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους και η μελέτη του Πετρόπουλου Ελύτης, Μόραλης, Τσαρούχης. Το αρχείο συμπληρώνεται από ένα σημαντικό αριθμό Φωτογραφιών που εικονίζουν ρεμπέτες αλλά και άλλα θέματα (τοποθεσίες, χορευτές, μουσικά όργανα, αργιλέδες κ.ά) και η τελευταία ενότητα είναι αφιερωμένη στη Θεσσαλονίκη και περιέχει υλικό που αφορά την ιστορία της Θεσσαλονίκης κυρίως κατά τον 20ό αιώνα, γκραβούρες με απεικονίσεις της πόλης καθώς και κατάλογοι από εικαστικές εκθέσεις και βιβλία για τους καλλιτέχνες της πόλης.

English : Elias Petropoulos, a well-known writer and essayist, wrote widely about aspects of Greek life which were rarely considered objects of serious study: the design of the ubiquitous balconies, courtyards, ironwork, and windows of Greek buildings, the methods and vocabulary of preparing coffee and the art of telling fortunes from coffee-grounds, or the specialized slang of the Greek homosexual scene.His major work, Rebetika, documents the lyrics and instrumentation of this music, as well as the lifestyle associated with it. The collection includes his correspondence, original drawings by the author and other well-known Greek painters used for the illustration of his books, handwritten sheet music and lyrics of 1250 rebetika songs, photographs of musicians and singers, musical instruments, and other objects. See also Natalia Vogeikoff, "The Papers of Elias Petropoulos," The New Griffon, New Series 1, Athens: Gennadius Library 1996.

Θέματα

Αρχεία, Ιδιωτικός βίος, Δημόσιος βίος, Λογοτεχνία, Τέχνη, Κριτική τέχνης, Λαϊκός πολιτισμός, Λαογραφικό υλικό, Λαογραφία, Προσωπογραφία, Συνθέτες, Τραγούδια, Μουσική, Μουσικά όργανα, Ζωγραφική, Δημόσιοι φορείς και οργανισμοί, Λαϊκές τέχνες, Αρχιτεκτονική, Ποίηση, Θέατρο, Θέατρο σκιών, Κινηματογράφος

Τελευταία τροποποίηση

2016-02-25 16:59:05